Η κρίση είναι και πολιτισμική

Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ

Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει από γνωστούς και φίλους ότι «όλοι είναι ίδιοι»; Πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει θεωρίες συνωμοσίας για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα, που όχι σπάνια ξεπερνούν κάθε φαντασία;

Είναι όμως έτσι; Ή μήπως η οργή, η οποία δικαιολογημένα επικρατεί σε πολύ μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, οδηγεί σε σκέψεις και εντυπώσεις που ανοίγουν το δρόμο σε επικίνδυνες καταστάσεις, με βασική ευθύνη, βεβαίως, να φέρει το δόγμα της μηδενικής ανοχής που έχει υιοθετηθεί, επί δικαίους και αδίκους, από τους κυβερνώντες;
Αν η κοινωνία και η λεγόμενη κοινωνική συνοχή απειλούνται επικίνδυνα από τα Μνημόνια και τις πολιτικές λιτότητας, την ίδια ώρα αιωρείται ακόμη μία απειλή για τη σύγχρονη Ελλάδα. Είναι αυτή του φασισμού, που ενισχύεται από μηδενιστικές και ισοπεδωτικές συμπεριφορές και λογικές, που αποκτούν έδαφος σε εποχές κρίσης.
«Αυτό που ζούμε τώρα είναι χούντα», μου έλεγε πριν από πολύ καιρό ένας νεαρός και μου εξήγησε την άποψή του: «Γιατί χούντα είναι να μην έχεις να φας, χούντα είναι να μην έχεις τη δυνατότητα να ζήσεις αξιοπρεπώς, χούντα είναι να μην έχεις Υγεία και Παιδεία».
Πώς να τους εξηγήσεις ότι αν είχαμε χούντα δεν θα μπορούσαμε να κάναμε αυτή τη συζήτηση; Αλλά δεν φταίει ο νεαρός αν νομίζει ότι έχουμε χούντα. Του δίνουν το δικαίωμα διαχρονικώς οι πολιτικοί της πλειοψηφίας, όταν υλοποιούν μετεκλογικώς άλλα από αυτά που υπόσχονται προεκλογικώς. Αυτό, όμως, συνιστά έλλειμμα Δημοκρατίας που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνον αν και εφ' όσον η ίδια η κοινωνία ενεργά συμμετέχει στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων και όχι (μόνο) διά της ψήφου της -όπως συμβαίνει στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία που όχι λίγες φορές την έχει διαψεύσει. Ακόμα και η θέσπιση δημοψηφισμάτων για πολύ σημαντικά θέματα θα ήταν μια δημοκρατική μετάβαση σε μια εποχή κατά την οποία τα δημοκρατικά, ατομικά και πολιτικά δικαιώματα είναι γεγονός ότι συρρικνώνονται επικίνδυνα.
Είναι, όμως, οι πολιτικοί μας πρόθυμοι για τέτοιου είδους αλλαγές ή «μαγειρεύουν» νέα μέτρα που θα πλήξουν ακόμη περισσότερο την κοινωνία;
Και μια και περί δημοκρατίας σήμερα ο λόγος, ας σημειώσουμε ακόμη ότι δημοκρατική είναι η πολιτεία που δίνει βήμα ελεύθερο ακόμη και στους αρνητές της. Και δημοκρατική είναι η κοινωνία που δέχεται ή τουλάχιστον ανέχεται τη διαφορετική άποψη, υπερασπίζεται το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, είναι ελεύθερη, αλληλέγγυα και ανοιχτή.
Αυτό, όμως, που συχνά συμβαίνει -με την αρωγή κομμάτων και πολιτικών- είναι οι αντιπαραθέσεις και οι ύβρεις, ως επί το πλείστον μέσω του Διαδικτύου, προς όσους τολμούν να εκφράσουν μια άποψη διαφορετική από την κοινώς αποδεκτή.
Και αυτό αποκαλύπτει ακόμη ότι η κρίση δεν είναι απλώς και μόνον οικονομική. Αλλά είναι βαθιά πολιτισμική. Αν, όμως, δεν ανακτήσουμε τη χαμένη μας Παιδεία, πώς θα βρούμε το δρόμο μας στις νέες συνθήκες;
(Ελευθεροτυπία - 26/8/2013)
Link: http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=382067