Ενας πραγματικός θησαυρός της ιστορίας βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στο οποίο μας ξεναγεί το ρεπορτάζ του Δημήτρη Μαριδάκη που δημοσιεύτηκε σήμερα (2/3/2013) στοι ένθετο "Διαδρομές" των "Χανιώτικων νέων" και το αναδημοσιεύουμε καθώς παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον:
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΡΙΔΑΚΗ
Σπάνια ντοκουμέντα και συλλογές από την εποχή της ενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας έως τις κρητικές επαναστάσεις, την Κρητική Πολιτεία και τη Μάχη της Κρήτης, αλλά και προσωπικά αντικείμενα ιστορικών προσωπικοτήτων, όπως ο Δασκαλογιάννης και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Ντοκουμέντα που άλλοτε προκαλούν δέος, παραπέμποντας στις κορυφαίες στιγμές της τοπικής ιστορίας κι άλλοτε ξαφνιάζουν τον επισκέπτη καθώς τον ταξιδεύουν στην καθημερινότητα και τις πρακτικές άλλων εποχών.
Ένας πραγματικός θησαυρός στον οποίο περιηγήθηκαν οι «Διαδρομές» με ξεναγό τον προϊστάμενο του Ιστορικού Αρχείου Κώστα Φουρναράκη. Ένας θησαυρός που δυστυχώς όμως, όπως αμέσως διαπιστώνει ο επισκέπτης του Αρχείου, στενάζει από την έλλειψη χώρου, η οποία δεν επιτρέπει την οργάνωση και παρουσίαση των εκθεμάτων με κατάλληλο τρόπο ώστε να μπορεί να είναι προσιτός και στο ευρύ κοινό...
ΜΟΝΑΔΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ "ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ"
Ο κεντρικός διάδρομος του Ιστορικού Αρχείου τραβά αμέσως το βλέμμα του επισκέπτη. Στις προθήκες που έχουν τοποθετηθεί θα δει κανείς κυρτές σπάθες φημισμένων οπλαρχηγών που έλαβαν μέρος στις κρητικές επαναστάσεις.
«Πολύ σημαντικό είναι, μεταξύ άλλων, το σπαθί του Ιωάννη Ζυμβρακάκη, αρχηγού Δυτικής Κρήτης - Τμήματος Χανίων στην επανάσταση του 1866, αλλά και το σπαθί Γεράσιμου Δανάλη από την Κεφαλονιά, που είχε σκοτωθεί στη μάχη των Λιβαδιών το 1897», μας λέει ο κ. Φουρναράκης, ενώ αμέσως μετά μας δείχνει τα ενετικά βέλη και σπαθιά που είχαν βρεθεί στο Ηράκλειο.
Το ενδιαφέρον μας στρέφεται σε μια μεγάλη κλειδαριά. «Είναι η κλειδαριά του Καλέ Καπισί της Πύλης, δηλαδή που ήταν στα Κεράδικα», μας λέει, ενώ, όπως πληροφορείται ο επισκέπτης από το σημείωμα που συνοδεύει την έκθεση, η κλειδαριά προσφέρθηκε στο Ιστορικό Αρχείο ως δωρεά της κας Ευαγγελίας Κουτσουδάκη, της οποίας ο πατέρας την είχε αγοράσει από έναν Τούρκο φρουρό της Πύλης για ένα μόλις ναπολεόνι!
Στον τοίχο, πάνω από τις προθήκες, δεσπόζει ένα ίσως από τα σημαντικότερα εκθέματα του Ιστορικού Αρχείου. Πρόκειται για την αυθεντική σημαία της Κρητικής Πολιτείας με τη χαρακτηριστική «ουρά» στο αστέρι της, το οποίο παραπέμπει στο αστέρι της Βηθλεέμ.
Λίγο παρακάτω τραβάει το ενδιαφέρον μας μια συλλογή από σφραγίδες από την εποχή της τουρκοκρατίας και της Κρητικής Πολιτείας. Διαβάζουμε σκόρπια κάποιες από αυτές: Δήμος Χαλέπας, Δήμος Αρκαδίου, Ανωτέρα Διεύθυνση Δικαιοσύνης κ.ά. Μεταξύ αυτών η σφραγίδα του Σουλτάνου, αλλά και η Ένωσης Μεταπωλητών Σιγαρέτων Δήμου Χανίων...
Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Οδηγούμαστε στην αίθουσα που είναι αφιερωμένη στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η έλλειψη χώρου γίνεται αμέσως αισθητή «κόντρα» στην ιστορική αξία και σπανιότητα των αντικειμένων.
Στη μία πλευρά βρίσκεται το δικηγορικό γραφείο του μεγάλου Κρητικού πολιτικού. Μπροστά του το αυθεντικό πιστόλι που κρατούσε πάνω του ο Βενιζέλος για λόγους ασφαλείας χωρίς ποτέ να το χρησιμοποιήσει.
Το τυπογραφείο του Θερίσου βρίσκεται στο πάτωμα, ενώ σε μια μεγάλη γυάλινη προθήκη είναι η ψάθινη καρέκλα την οποία αναγνωρίζει κανείς στις φωτογραφίες του Ελευθερίου Βενιζέλου που υπάρχουν.
Μέσα σε όλα αυτά μοναδικά ντοκουμέντα όπως η απόλυση του Βενιζέλου με την υπογραφή του πρίγκιπα και το ψήφισμα της Ένωσης με την Ελλάδα του 1897 που έχει τοποθετηθεί σε αυθεντικό εντυπωσιακό έπιπλο της εποχής το οποίο δίνει τη δυνατότητα να διαβάζει κανείς το ψήφισμα και από τις δύο όψεις.
Στον χώρο δεσπόζει η σημαία της Επανάστασης του 1897, ενώ το ενδιαφέρον μας τραβάει ένα μεταλλικό κουτί για καφέ, αλλά και ένα πιάτο με τη μορφή του Βενιζέλου πάνω, δείγμα και τα δύο της μεγάλης αναγνωρισιμότητας της προσωπικότητάς του, η οποία, όπως φαίνεται, δεν έμεινε ανεκμετάλλευτη από τα επιχειρηματικά δαιμόνια της εποχής εκείνης.
«Δυστυχώς η συγκεκριμένη αίθουσα δεν είναι επισκέψιμη για το κοινό, αφού δεν μας επιτρέπει ο χώρος να οργανώσουμε το υλικό όπως πρέπει», σχολιάζει ο προϊστάμενος του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης λίγο πριν συνεχίσουμε την περιήγησή μας.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
Κατευθυνόμαστε προς τον πάνω όροφο του κτηρίου που πρόσφατα ανακαινίστηκε, αφού αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγρασίας, τα οποία καθιστούσαν απαγορευτική την επίσκεψη για καιρό.
Κατά τη διαδρομή μας σταματάμε μπροστά από έναν σπάνιο ενετικό μπουφέ. Ένα ξυλόγλυπτο κόσμημα από τα ελάχιστα που έχουν διασωθεί και το οποίο μεταφέρθηκε στο Ιστορικό Αρχείο από το αρχοντικό των Ρενιέρηδων στα Παλιά Ρούματα. Πάνω του φιλοξενεί σκηνές από κυνήγι που παραπέμπουν σε εικόνες από το διάσημο έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Ανεβαίνοντας τα σκαλιά αλλάζουμε ξανά εποχή. Στα αριστερά μας βρίσκονται τα μεταλλικά μισοφέγγαρα που αποτελούσαν τις απολήξεις των μιναρέδων των Χανίων και από πάνω μας η αυθεντική τούρκικη σημαία από τον Πύργο των Αρμένων.
Η ατμόσφαιρα βαραίνει ακόμα περισσότερο στη θέα της αυθεντικής σημαίας των ναζί από τη μάχη των Φλωρίων που έχει τοποθετηθεί λίγο πριν το τελευταίο σκαλοπάτι. Στον τοίχο απέναντι βρίσκονται κάποια κειμήλια και αντικείμενα από τη Μάχη της Κρήτης.
Προσπερνάμε τη συλλογή νομισμάτων από την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας και συναντάμε το δωμάτιο με την πλούσια λαογραφική συλλογή.
Τα υφαντά που υπάρχουν είναι αδύνατον να αφήσουν ασυγκίνητο τον επισκέπτη. Γύρω από τον αργαλειό οικιακά και μαγειρικά σκεύη μιας άλλης εποχής. Μεταξύ αυτών ένα περίτεχνο μαγκάλι δείγμα σπάνιας αισθητικής ομορφιάς. Παραδίπλα παραδοσιακές στολές κι ένα μεταξωτό χειροποίητο νυφικό.
Το μάτι του επισκέπτη είναι αδύνατον να συγκρατήσει πολλές λεπτομέρειες καθώς όλα τα αντικείμενα βρίσκονται διάσπαρτα, «θύματα» κι αυτά της στενότητας του χώρου.
«Φέτος προχωρήσαμε στην ανακαίνιση του κτηρίου, η οποία ήταν εντελώς απαραίτητη καθώς λόγω της υγρασίας είχαν εμφανιστεί τα σίδερα της οικοδομής. Δυστυχώς, όμως, είναι αδύνατον λόγω της έλλειψης χώρου να δεχθούμε οργανωμένες επισκέψεις από σχολεία παρότι συχνά μάς το ζητάνε», μας λέει ο κ. Φουρναράκης εμφανώς προβληματισμένος.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Βγαίνοντας ξανά στον διάδρομο σταματάμε μπροστά από μια προθήκη με ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του Αρχείου. Πρόκειται για τη ζώνη του Δασκαλογιάννη, η οποία, όπως αναφέρεται στο πληροφοριακό σημείωμα, «αγοράστηκε από τον Ιωάννη Αλιφιέρη από την Παλαιόχωρα για δύο χρυσά εικοσόφραγκα (ναπολεόνια) από τον ιερέα του χωριού Αγιος Ιωάννης Σφακίων Γεώργιο Πολυράκη το έτος 1899, στον οποίο είχε δοθεί, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, από την εγγονή του ιδιοκτήτη της ζώνης, αρχηγό της Κρητικής Επανάστασης Ιωάννη Δασκαλογιάννη ή Βλάχο για να τον μνημονεύει σε κάθε λειτουργία».
Μπαίνουμε στην αίθουσα που κατά το ήμισυ είναι αφιερωμένη -όσο το επιτρέπει πάντα ο χώρος- στην κρητική αντίσταση ενάντια στους ναζί.
Δεσπόζει ο ξύλινος στύλος όπου γίνονταν εκτελέσεις αγωνιστών στην Αγιά από τους Γερμανούς κατακτητές την περίοδο 1941-1945. «Θεωρώ ότι είναι το ιερότερο αντικείμενο που έχουμε», σχολιάζει ο προϊστάμενος του Ιστορικού Αρχείου και μας δείχνει τα σημάδια από τις σφαίρες, ενώ διαβάζουμε το ποίημα του Γιώργη Καλομενόπουλου που αποτυπώνει το τραγικό φορτίο που κουβαλά το συγκεκριμένο έκθεμα.
Στο πλάι του παρουσιάζεται οπλισμός που χρησιμοποιήθηκε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί με βρετανικές στολές, αλλά και ενθύμια, παράσημα και όπλα του Αχιλλέα Σκουλά που πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης.
Συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα αντικείμενα που φιλοξενούνται στο δωμάτιο επιχειρώντας ένα ακόμα πισωγύρισμα στην ιστορία.
Οι σημαίες οπλαρχηγών των κρητικών επαναστάσεων τραβούν το ενδιαφέρον μας. Μεταξύ αυτών βρίσκεται η σημαία του Μάρκου Παπαγιαννάκη, οπλαρχηγού της επανάστασης του 1866 - 1867, η σημαία του Μπασιά, στην οποία αναγράφεται «Ζήτω η Ένωσις 1866» και το λάβαρο της επανάστασης του 1878.
Ξεχωριστής σημασίας και η σημαία της συνάθροισης των Μουρνιών του 1833 με το πουλί και τον κεραυνό που φέρνουν τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, η οποία είναι και η παλαιότερη σημαία που διαθέτει το Ιστορικό Αρχείο, αλλά και η αυθεντική σημαία που ύψωσε ο Καγιαλές το 1897.
Στον ίδιο χώρο συναντά ακόμα κανείς μια εντυπωσιακή συλλογή με οικόσημα Ενετών και Κρητικών που πρόσφερε στο Ιστορικό Αρχείο ο Ερρίκος Μουάτσος. «Οι ντόπιες οικογένειες που έχουν οικόσημα έλαβαν το προνόμιο της ευγενείας από τους Ενετούς για πολιτικούς λόγους προκειμένου να αντιμετωπίσουν από κοινού Ενετοί και Έλληνες των κίνδυνο των Τούρκων. Μεταξύ αυτών των οικογενειών συναντά κανείς γνωστές οικογένειες που υπάρχουν ακόμα. Για παράδειγμα οι Σκορδύληδες, οι Κλάδοι, οι Χορτάτσηδες, οι Καλλέργηδες, οι Μελισσινοί, οι Βαρούχοι, οι Βλαστοί κ.ά.», εξηγεί ο κ. Φουρναράκης, ενώ παράλληλα μας δείχνει τα χαρακτηριστικά σύμβολα που συνόδευαν κάθε οικόσημο ανάλογα με το επίθετο της οικογένειας.
Τα ιστορικά αντικείμενα γύρω μας ανεξάντλητα. Διαπιστώνουμε ότι είναι αδύνατον να έρθει σε επαφή κανείς μαζί τους με μια μόλις επίσκεψη.
Το βέβαιο πάντως είναι ότι αρκεί μια μικρή περιήγηση για να αντιληφθεί κάποιος το πολύτιμο πολιτιστικό και ιστορικό κεφάλαιο που στεγάζεται στο κτήριο της οδού Σφακιανάκη.
Ένα κεφάλαιο το οποίο δυστυχώς όμως παραμένει εν πολλοίς στην αφάνεια καθώς οι τοπικοί άρχοντες αδυνατούν να αντιληφθούν την ανεκτίμητη αξία του...
(Χανιώτικα νέα - Διαδρομές - 2/3/2013)
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΡΙΔΑΚΗ
Σπάνια ντοκουμέντα και συλλογές από την εποχή της ενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας έως τις κρητικές επαναστάσεις, την Κρητική Πολιτεία και τη Μάχη της Κρήτης, αλλά και προσωπικά αντικείμενα ιστορικών προσωπικοτήτων, όπως ο Δασκαλογιάννης και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Ντοκουμέντα που άλλοτε προκαλούν δέος, παραπέμποντας στις κορυφαίες στιγμές της τοπικής ιστορίας κι άλλοτε ξαφνιάζουν τον επισκέπτη καθώς τον ταξιδεύουν στην καθημερινότητα και τις πρακτικές άλλων εποχών.
Ένας πραγματικός θησαυρός στον οποίο περιηγήθηκαν οι «Διαδρομές» με ξεναγό τον προϊστάμενο του Ιστορικού Αρχείου Κώστα Φουρναράκη. Ένας θησαυρός που δυστυχώς όμως, όπως αμέσως διαπιστώνει ο επισκέπτης του Αρχείου, στενάζει από την έλλειψη χώρου, η οποία δεν επιτρέπει την οργάνωση και παρουσίαση των εκθεμάτων με κατάλληλο τρόπο ώστε να μπορεί να είναι προσιτός και στο ευρύ κοινό...
ΜΟΝΑΔΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ "ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ"
Ο κεντρικός διάδρομος του Ιστορικού Αρχείου τραβά αμέσως το βλέμμα του επισκέπτη. Στις προθήκες που έχουν τοποθετηθεί θα δει κανείς κυρτές σπάθες φημισμένων οπλαρχηγών που έλαβαν μέρος στις κρητικές επαναστάσεις.
«Πολύ σημαντικό είναι, μεταξύ άλλων, το σπαθί του Ιωάννη Ζυμβρακάκη, αρχηγού Δυτικής Κρήτης - Τμήματος Χανίων στην επανάσταση του 1866, αλλά και το σπαθί Γεράσιμου Δανάλη από την Κεφαλονιά, που είχε σκοτωθεί στη μάχη των Λιβαδιών το 1897», μας λέει ο κ. Φουρναράκης, ενώ αμέσως μετά μας δείχνει τα ενετικά βέλη και σπαθιά που είχαν βρεθεί στο Ηράκλειο.
Το ενδιαφέρον μας στρέφεται σε μια μεγάλη κλειδαριά. «Είναι η κλειδαριά του Καλέ Καπισί της Πύλης, δηλαδή που ήταν στα Κεράδικα», μας λέει, ενώ, όπως πληροφορείται ο επισκέπτης από το σημείωμα που συνοδεύει την έκθεση, η κλειδαριά προσφέρθηκε στο Ιστορικό Αρχείο ως δωρεά της κας Ευαγγελίας Κουτσουδάκη, της οποίας ο πατέρας την είχε αγοράσει από έναν Τούρκο φρουρό της Πύλης για ένα μόλις ναπολεόνι!
Στον τοίχο, πάνω από τις προθήκες, δεσπόζει ένα ίσως από τα σημαντικότερα εκθέματα του Ιστορικού Αρχείου. Πρόκειται για την αυθεντική σημαία της Κρητικής Πολιτείας με τη χαρακτηριστική «ουρά» στο αστέρι της, το οποίο παραπέμπει στο αστέρι της Βηθλεέμ.
Λίγο παρακάτω τραβάει το ενδιαφέρον μας μια συλλογή από σφραγίδες από την εποχή της τουρκοκρατίας και της Κρητικής Πολιτείας. Διαβάζουμε σκόρπια κάποιες από αυτές: Δήμος Χαλέπας, Δήμος Αρκαδίου, Ανωτέρα Διεύθυνση Δικαιοσύνης κ.ά. Μεταξύ αυτών η σφραγίδα του Σουλτάνου, αλλά και η Ένωσης Μεταπωλητών Σιγαρέτων Δήμου Χανίων...
Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Οδηγούμαστε στην αίθουσα που είναι αφιερωμένη στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η έλλειψη χώρου γίνεται αμέσως αισθητή «κόντρα» στην ιστορική αξία και σπανιότητα των αντικειμένων.
Στη μία πλευρά βρίσκεται το δικηγορικό γραφείο του μεγάλου Κρητικού πολιτικού. Μπροστά του το αυθεντικό πιστόλι που κρατούσε πάνω του ο Βενιζέλος για λόγους ασφαλείας χωρίς ποτέ να το χρησιμοποιήσει.
Το τυπογραφείο του Θερίσου βρίσκεται στο πάτωμα, ενώ σε μια μεγάλη γυάλινη προθήκη είναι η ψάθινη καρέκλα την οποία αναγνωρίζει κανείς στις φωτογραφίες του Ελευθερίου Βενιζέλου που υπάρχουν.
Μέσα σε όλα αυτά μοναδικά ντοκουμέντα όπως η απόλυση του Βενιζέλου με την υπογραφή του πρίγκιπα και το ψήφισμα της Ένωσης με την Ελλάδα του 1897 που έχει τοποθετηθεί σε αυθεντικό εντυπωσιακό έπιπλο της εποχής το οποίο δίνει τη δυνατότητα να διαβάζει κανείς το ψήφισμα και από τις δύο όψεις.
Στον χώρο δεσπόζει η σημαία της Επανάστασης του 1897, ενώ το ενδιαφέρον μας τραβάει ένα μεταλλικό κουτί για καφέ, αλλά και ένα πιάτο με τη μορφή του Βενιζέλου πάνω, δείγμα και τα δύο της μεγάλης αναγνωρισιμότητας της προσωπικότητάς του, η οποία, όπως φαίνεται, δεν έμεινε ανεκμετάλλευτη από τα επιχειρηματικά δαιμόνια της εποχής εκείνης.
«Δυστυχώς η συγκεκριμένη αίθουσα δεν είναι επισκέψιμη για το κοινό, αφού δεν μας επιτρέπει ο χώρος να οργανώσουμε το υλικό όπως πρέπει», σχολιάζει ο προϊστάμενος του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης λίγο πριν συνεχίσουμε την περιήγησή μας.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
Κατευθυνόμαστε προς τον πάνω όροφο του κτηρίου που πρόσφατα ανακαινίστηκε, αφού αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγρασίας, τα οποία καθιστούσαν απαγορευτική την επίσκεψη για καιρό.
Κατά τη διαδρομή μας σταματάμε μπροστά από έναν σπάνιο ενετικό μπουφέ. Ένα ξυλόγλυπτο κόσμημα από τα ελάχιστα που έχουν διασωθεί και το οποίο μεταφέρθηκε στο Ιστορικό Αρχείο από το αρχοντικό των Ρενιέρηδων στα Παλιά Ρούματα. Πάνω του φιλοξενεί σκηνές από κυνήγι που παραπέμπουν σε εικόνες από το διάσημο έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Ανεβαίνοντας τα σκαλιά αλλάζουμε ξανά εποχή. Στα αριστερά μας βρίσκονται τα μεταλλικά μισοφέγγαρα που αποτελούσαν τις απολήξεις των μιναρέδων των Χανίων και από πάνω μας η αυθεντική τούρκικη σημαία από τον Πύργο των Αρμένων.
Η ατμόσφαιρα βαραίνει ακόμα περισσότερο στη θέα της αυθεντικής σημαίας των ναζί από τη μάχη των Φλωρίων που έχει τοποθετηθεί λίγο πριν το τελευταίο σκαλοπάτι. Στον τοίχο απέναντι βρίσκονται κάποια κειμήλια και αντικείμενα από τη Μάχη της Κρήτης.
Προσπερνάμε τη συλλογή νομισμάτων από την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας και συναντάμε το δωμάτιο με την πλούσια λαογραφική συλλογή.
Τα υφαντά που υπάρχουν είναι αδύνατον να αφήσουν ασυγκίνητο τον επισκέπτη. Γύρω από τον αργαλειό οικιακά και μαγειρικά σκεύη μιας άλλης εποχής. Μεταξύ αυτών ένα περίτεχνο μαγκάλι δείγμα σπάνιας αισθητικής ομορφιάς. Παραδίπλα παραδοσιακές στολές κι ένα μεταξωτό χειροποίητο νυφικό.
Το μάτι του επισκέπτη είναι αδύνατον να συγκρατήσει πολλές λεπτομέρειες καθώς όλα τα αντικείμενα βρίσκονται διάσπαρτα, «θύματα» κι αυτά της στενότητας του χώρου.
«Φέτος προχωρήσαμε στην ανακαίνιση του κτηρίου, η οποία ήταν εντελώς απαραίτητη καθώς λόγω της υγρασίας είχαν εμφανιστεί τα σίδερα της οικοδομής. Δυστυχώς, όμως, είναι αδύνατον λόγω της έλλειψης χώρου να δεχθούμε οργανωμένες επισκέψεις από σχολεία παρότι συχνά μάς το ζητάνε», μας λέει ο κ. Φουρναράκης εμφανώς προβληματισμένος.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Βγαίνοντας ξανά στον διάδρομο σταματάμε μπροστά από μια προθήκη με ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του Αρχείου. Πρόκειται για τη ζώνη του Δασκαλογιάννη, η οποία, όπως αναφέρεται στο πληροφοριακό σημείωμα, «αγοράστηκε από τον Ιωάννη Αλιφιέρη από την Παλαιόχωρα για δύο χρυσά εικοσόφραγκα (ναπολεόνια) από τον ιερέα του χωριού Αγιος Ιωάννης Σφακίων Γεώργιο Πολυράκη το έτος 1899, στον οποίο είχε δοθεί, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, από την εγγονή του ιδιοκτήτη της ζώνης, αρχηγό της Κρητικής Επανάστασης Ιωάννη Δασκαλογιάννη ή Βλάχο για να τον μνημονεύει σε κάθε λειτουργία».
Μπαίνουμε στην αίθουσα που κατά το ήμισυ είναι αφιερωμένη -όσο το επιτρέπει πάντα ο χώρος- στην κρητική αντίσταση ενάντια στους ναζί.
Δεσπόζει ο ξύλινος στύλος όπου γίνονταν εκτελέσεις αγωνιστών στην Αγιά από τους Γερμανούς κατακτητές την περίοδο 1941-1945. «Θεωρώ ότι είναι το ιερότερο αντικείμενο που έχουμε», σχολιάζει ο προϊστάμενος του Ιστορικού Αρχείου και μας δείχνει τα σημάδια από τις σφαίρες, ενώ διαβάζουμε το ποίημα του Γιώργη Καλομενόπουλου που αποτυπώνει το τραγικό φορτίο που κουβαλά το συγκεκριμένο έκθεμα.
Στο πλάι του παρουσιάζεται οπλισμός που χρησιμοποιήθηκε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί με βρετανικές στολές, αλλά και ενθύμια, παράσημα και όπλα του Αχιλλέα Σκουλά που πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης.
Συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα αντικείμενα που φιλοξενούνται στο δωμάτιο επιχειρώντας ένα ακόμα πισωγύρισμα στην ιστορία.
Οι σημαίες οπλαρχηγών των κρητικών επαναστάσεων τραβούν το ενδιαφέρον μας. Μεταξύ αυτών βρίσκεται η σημαία του Μάρκου Παπαγιαννάκη, οπλαρχηγού της επανάστασης του 1866 - 1867, η σημαία του Μπασιά, στην οποία αναγράφεται «Ζήτω η Ένωσις 1866» και το λάβαρο της επανάστασης του 1878.
Ξεχωριστής σημασίας και η σημαία της συνάθροισης των Μουρνιών του 1833 με το πουλί και τον κεραυνό που φέρνουν τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, η οποία είναι και η παλαιότερη σημαία που διαθέτει το Ιστορικό Αρχείο, αλλά και η αυθεντική σημαία που ύψωσε ο Καγιαλές το 1897.
Στον ίδιο χώρο συναντά ακόμα κανείς μια εντυπωσιακή συλλογή με οικόσημα Ενετών και Κρητικών που πρόσφερε στο Ιστορικό Αρχείο ο Ερρίκος Μουάτσος. «Οι ντόπιες οικογένειες που έχουν οικόσημα έλαβαν το προνόμιο της ευγενείας από τους Ενετούς για πολιτικούς λόγους προκειμένου να αντιμετωπίσουν από κοινού Ενετοί και Έλληνες των κίνδυνο των Τούρκων. Μεταξύ αυτών των οικογενειών συναντά κανείς γνωστές οικογένειες που υπάρχουν ακόμα. Για παράδειγμα οι Σκορδύληδες, οι Κλάδοι, οι Χορτάτσηδες, οι Καλλέργηδες, οι Μελισσινοί, οι Βαρούχοι, οι Βλαστοί κ.ά.», εξηγεί ο κ. Φουρναράκης, ενώ παράλληλα μας δείχνει τα χαρακτηριστικά σύμβολα που συνόδευαν κάθε οικόσημο ανάλογα με το επίθετο της οικογένειας.
Τα ιστορικά αντικείμενα γύρω μας ανεξάντλητα. Διαπιστώνουμε ότι είναι αδύνατον να έρθει σε επαφή κανείς μαζί τους με μια μόλις επίσκεψη.
Το βέβαιο πάντως είναι ότι αρκεί μια μικρή περιήγηση για να αντιληφθεί κάποιος το πολύτιμο πολιτιστικό και ιστορικό κεφάλαιο που στεγάζεται στο κτήριο της οδού Σφακιανάκη.
Ένα κεφάλαιο το οποίο δυστυχώς όμως παραμένει εν πολλοίς στην αφάνεια καθώς οι τοπικοί άρχοντες αδυνατούν να αντιληφθούν την ανεκτίμητη αξία του...
(Χανιώτικα νέα - Διαδρομές - 2/3/2013)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου