Ο καιρός όπως εξελίχθηκε την Παρασκευή 17 Μαΐου 2013 στη Κρήτη και ιδιαίτερα στα Χανιά, αξίζει μίας σχετικής μελέτης καθόσον ανέτρεψε πολλά από τα δεδομένα της θεωρητικής γνώσης στον τομέα της συνοπτικής μετεωρολογίας που εμβαθύνει στο πεδίο δημιουργίας και εξέλιξης του καιρού.
Για πολλά χρόνια ασχολούμαι με την πρόγνωση του καιρού με ιδιαίτερη έμφαση στην επιχειρησιακή πρόγνωση που είναι η πλέον ενδιαφέρουσα και χρηστική πρόγνωση καθότι εξυπηρετεί στο μέγιστο τις ανάγκες κάθε ενδιαφερομένου, αλλά και του κοινού. Για να παραχθεί μία επιχειρησιακή πρόγνωση απαιτεί πολλή δουλειά και αναζήτηση πληθώρας στοιχείων από αριθμητικά μοντέλα πρόγνωσης καιρού προκειμένου να τεκμηριωθεί η πλέον σταθερή και ακριβής αντίληψη για τη μελλοντική εξέλιξη του καιρού, σε τοπικό επίπεδο. Είναι όμως και ριψοκίνδυνη πρόγνωση διότι πολλοί παράγοντες, ο κάθε ένας με το δικό του τρόπο ή και συνδυαστικά, μπορούν να προκαλέσουν από μικρές έως και μεγάλες μεταβολές στα καιρικά δεδομένα οδηγώντας κατ' επέκταση την επιχειρησιακή πρόγνωση στην αποτυχία. Ο μοναδικός τρόπος να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος αυτός είναι η επιμελής παρακολούθηση του καιρού, σε πραγματικό χρόνο και η διαρκής και αδιάλειπτη ενημέρωση του ενδιαφερόμενου.
Την Παρασκευή 17 Μαΐου προέκυψαν τόσο σημαντικές μεταβολές στην εξέλιξη του καιρού που ομολογώ ότι στα χρόνια ενασχόλησής μου με την επιχειρησιακή πρόγνωση δεν είχα παρόμοια πρόκληση μελέτης μιας τέτοιας καιρικής κατάστασης. Νοιώθω πραγματικά ευτυχής που δεν είχα αναλάβει κάποια ευθύνη έναντι κάποιου ενδιαφερόμενου φορέα, ώστε να βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση της απολογίας για την τόσο σημαντική παρέκκλιση του καιρού όπως εκδηλώθηκε πραγματικά σε σχέση με αυτή που είχε προβλεφθεί τις προηγούμενες ημέρες. Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να αναφερθώ στο γεγονός αυτό διότι σε συνεντεύξεις μου στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα καθώς και στην εφημερίδα "Χανιώτικα Νέα" είχα δηλώσει από αρχές της εβδομάδας ότι η εξέλιξη του καιρού από τη Δευτέρα 13 έως και την Παρασκευή 17 Μαΐου παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθότι πληθώρα στοιχείων από τα αριθμητικά μοντέλα πρόγνωσης καιρού εμφάνιζαν εμμονή σε μία σημαντική αλλαγή του καιρού, από το "σχετικό κρύο" και τις περιορισμένες, λόγω εποχής, βροχές, της Τρίτης 14 Μαΐου να περάσουμε σε μία πιο θερμή και "ξηρή" περίοδο από την Τετάρτη 15 Μαΐου με κορύφωση την Παρασκευή 17 Μαΐου όπου αναμένονταν και οι Ισχυροί Νοτιάδες στα Βόρεια της Κρήτης. Η αναμενόμενη αυτή αλλαγή έβρισκε απόλυτη στήριξη στην μεταφορά θερμών αερίων μαζών στην ατμόσφαιρα (από την επιφάνεια έως και τα 5 χιλιόμετρα σε ύψος) στην Κρήτη, με ταυτόχρονη μεταφορά σκόνης από τη Β. Αφρική.
Πράγματι, ο καιρός εξελίσσονταν σύμφωνα με τις αρχικές προγνώσεις:
-Περιορισμένες ασθενείς τοπικές βροχές εκδηλώθηκαν την Τρίτη 14 Μαΐου με τη μέση θερμοκρασία να είναι στους 17 'C στις παράκτιες ζώνες στα Βόρεια της Κρήτης.
-Την Τετάρτη 15 Μαΐου ο καιρός βελτιώθηκε σημαντικά και η θερμοκρασία έδειξε μία πρώτη επιβεβαιωτική ανοδική τάση με τη μέση τιμή να ανέρχεται στους 19 'C.
-Και η Πέμπτη 16 Μαΐου ήταν μία ημέρα με καλό καιρό διατηρώντας τη θερμοκρασία στα ίδια επίπεδα με της Τέταρτης.
Τα νεότερα προγνωστικά στοιχεία συνέχιζαν να εμφανίζουν μία εμμονή στην περαιτέρω ενίσχυση της θερμής εισβολής με κορύφωση την επόμενη ημέρα, την Παρασκευή 17 Μαΐου. Τα κύρια χαρακτηριστικά του καιρού ήταν η παρουσία υψηλών νεφώσεων (η παρεμπόδιση της γήινης ακτινοβολίας θα συνέβαλε στην περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια), η ενίσχυση των Νοτίων ανέμων από τις πρωινές ώρες στα Βόρεια της Κρήτης (με εντάσεις που σε ορισμένες περιοχές με ιδιαίτερη τοπογραφία θα έφθαναν έως και τα 6 με 7 Μποφόρ), αύξηση της θερμοκρασίας με τις μέγιστες τιμές στα βόρεια της Κρήτης να ξεπερνούν τους 30 'C και τέλος μεταφορά σημαντικής ποσότητας αφρικανικής σκόνης.
Αυτά και μόνο αυτά ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της πρόγνωσης του καιρού και τίποτε άλλο ανησυχητικό δεν προέκυπτε από τα στοιχεία των αριθμητικών μοντέλων. Η εξέλιξη όμως του καιρού την Παρασκευή 17 Μαΐου είχε σημαντικές διακυμάνσεις με σημαντικότερη απόκλιση την εκδήλωση των καταιγίδων τις νυκτερινές ώρες και την περιορισμένη βροχή που συνόδευε αυτές τις "απίστευτες" καταιγίδες.
Από το πρωί της Παρασκευής οι Νότιοι άνεμοι ενισχύθηκαν λίγο περισσότερο, φθάνοντας έως και τα 8 Μποφόρ, προκαλώντας τα πρώτα προβλήματα στο Αεροδρόμιο του Ηρακλείου, ενώ σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες σε περιοχές του Ρεθύμνου (Βόρεια) η ένταση των ΝΝΑ ανέμων ξεπέρασε και τα 10 Μποφόρ. Στα Χανιά όμως, εντελώς ξαφνικά προκύπτει μία αλλαγή στη διεύθυνση του ανέμου από ΝΝΑ διευθύνσεις σε ΔΒΔ διευθύνσεις από τις 11:00 έως τις 13:00. Η νέφωση έκανε πράγματι έντονα αισθητή την παρουσία της παρεμποδίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία. Απρόσμενα, λίγο πριν το μεσημέρι πέφτουν μερικές σταγόνες βροχής στα Χανιά παρασύροντας και αρκετή σκόνη που και η δική της μεταφορά είχε ήδη πραγματοποιηθεί.
Η θερμοκρασία μετά από μία μικρή κάμψη στις 11:00 (προφανώς λόγω της πρόσκαιρης μεταβολής στη διεύθυνση του ανέμου) στη συνέχεια ξεκινά μία έντονη ανοδική πορεία και κορυφώνεται κοντά στους 34 'C έως τις 18:00 και στη συνέχεια παρατηρείται απότομη πτώση (;) στους 21'C .
Οι διακυμάνσεις στην ένταση του ανέμου σε συνδυασμό με τις μεταβολές στη διεύθυνση στη περιοχή των Χανίων παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λαμβανομένου υπόψη ότι στις υπόλοιπες βόρειες περιοχές Ανατολικά των Χανίων έως και το Ν. Ηρακλείου δεν παρατηρήθηκαν παρόμοιες μεταβολές παρά μόνο διατήρηση της αυξημένης έντασης των ανέμων μέχρι τις βραδινές ώρες.
Τις απογευματινές ώρες πέφτουν ξανά μερικές σταγόνες βροχής, σίγουρα μη αναμενόμενες και πάλι.
Η προηγηθείσα πρόγνωση, μέχρι το σημείο αυτό, εμφανίζει αποκλίσεις οι οποίες όμως είναι εντός των ορίων της αβεβαιότητας. Αυτό όμως που συνέβη λίγο αργότερα απέχει μακρά από κάθε όριο προγνωστικής αβεβαιότητας.
Στις 22:30 περίπου ο ουρανός των Χανίων άρχισε ξαφνικά να φωτίζεται από αστραπές οι οποίες εκδηλώνονταν εντός των νεφών. Τα νέφη που εμφανίζονταν στον ουράνιο θόλο αν και δεν έδιναν εικόνα καταιγιδοφόρων νεφών, με την εκδήλωση των αστραπών μόνο έτσι θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν. Οι αστραπές αυτές έκαναν την εμφάνιση τους σε πολύ μεγάλο ύψος, κατακόρυφα μέσα στην ατμόσφαιρα, γι' αυτό άλλωστε οι βροντές είχαν μεγάλο χρόνο υστέρησης και η ένταση τους σε καμία περίπτωση δεν ήταν εφάμιλλη των συνήθων καταιγίδων. Οι καταιγίδες αυτές διατηρήθηκαν για μία ώρα περίπου και συνοδεύτηκαν από "ασθενή βροχή" αντί ενός ισχυρού υετού που συνοδεύει συνήθως τις ανοιξιάτικες καταιγίδες. Πολύ γρήγορα και πριν από τα μεσάνυκτα επήλθε αποκατάσταση του καιρού με ουρανό καθαρό και με μικρή άνοδο της θερμοκρασίας.
Η εκδήλωση αυτή του καιρού ήταν πράγματι εντυπωσιακή και θεωρώ ότι δεν θα μπορούσε να εκτιμηθεί προγνωστικά. Με δεδομένο όμως το γεγονός, το οποίο βίωσα προσωπικά, και μετά από αναζήτηση στοιχείων που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν αυτή την εξέλιξη του καιρού κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δύο παράγοντες χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και απαιτείται να πραγματοποιηθεί περαιτέρω μελέτη τους. Ο πρώτος και πλέον σημαντικός ήταν η διακύμανση της πίεσης καθόλη την ημέρα της Παρασκευής, με ιδιαίτερη έμφαση στην κατακόρυφη πτώση της πίεσης, περίπου κατά 7 mbs (;) την ώρα εκδήλωσης των καταιγίδων (παρόμοια συμπεριφορά έδειξαν και οι υπόλοιποι βαρογράφοι σε όλες της περιοχές της Κρήτης). Ο δεύτερος παράγοντας που εκτιμώ ότι συνέδραμε στην πληθώρα εμφάνισης των αστραπών, εντός και μεταξύ των νεφών, ήταν η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε αφρικανική σκόνη, η οποία θα πρέπει να έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ηλεκτρικών φορτίων κατακόρυφα μέσα στην ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα σε μεγάλα ύψη.
Ευτυχώς όλα κύλησαν καλά, γεγονός που καταδυκνείει ότι στον ευλογημένο τόπο μας ακόμη και αυτή η δυσμενής και καθόλα απρόσμενη έως και απρόβλεπτη καιρική κατάσταση, δεν προκάλεσε καταστροφές ή ακόμη χειρότερα, ατυχήματα με κάθε μορφής απώλειες. Πρέπει όμως να μας γίνει μάθημα ότι ο καιρός έχει τα δικά του... γυρίσματα και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή για κάθε δραστηριότητα που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στη φύση και γενικά σε εξωτερικό περιβάλλον, όλες τις εποχές του χρόνου.
*Μετεωρολόγος, MSc Διευθυντής ΕΜΥ
(Δημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα νέα - 22/5/2013)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/121659-20.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου