Ανεπαρκής πυροπροστασία δασών σε αρκετούς Δήμους της Ελλάδας

Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
Στο έλεος των δασικών πυρκαγιών βρίσκεται μεγάλο ποσοστό των Δήμων της χώρας καθώς δεν διαθέτουν ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπισή τους ούτε Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS). Μάλιστα, το 70% των Δήμων δεν διαθέτει δασικούς χάρτες για τα περιαστικά δάση ευθύνης τους!
Αυτά είναι συμπεράσματα έρευνας που διενεργήθηκε με αφορμή την κατασκευή ενός πρωτοποριακού συστήματος τηλεματικής «για τη δυναμική αποτίμηση του κινδύνου εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο βασισμένο σε Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS)» που αναπτύχθηκε στο Πολυτεχνείο Κρήτης και τα τελευταία 2 χρόνια εφαρμόζεται στους Δήμους Ηλιούπολης Αττικής και Σερρών.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το τελευταίο οκτάμηνο από το Εργαστήριο Μελέτης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και την Περιφερειακή Ενωση Δήμων Αττικής (Π.Ε.Δ.Α.), που συμμετέχει στο πρόγραμμα και είχε σκοπό την καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης σχετικά με την Πολιτική Προστασία αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών σε επίπεδο Δήμων, με τη χρήση και επεξεργασία ερωτηματολογίων.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά καθώς:
-12% των Δήμων δεν έχουν γραφείο προστασίας του πολίτη από τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών.
-25% των Δήμων δεν έχουν ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών.
-Μόνον 15% των Δήμων κατέχουν και χρησιμοποιούν ένα Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (G.I.S.).
-Μόνον 13% των Δήμων θεωρούν ότι ο Ευρωπαϊκός Αριθμός Εκτακτης Ανάγκης, 112, είναι ευρέως γνωστός.
-Οι Δήμοι της χώρας στερούνται σημαντικών πληροφοριών για την κατάρτιση των σχεδίων δράσης αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών, δεδομένου ότι το 40% δεν έχει τοπογραφικούς χάρτες, ούτε έχουν καταγράψει που βρίσκονται οι πλησιέστερες περιοχές ύδρευσης, ενώ το 70% δεν έχουν καν δασικούς χάρτες για τα περιαστικά δάση της ευθύνης τους.
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το προαναφερόμενο πληροφορικό σύστημα τηλεματικής αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE+ Local Authorities for Forest Fire Prevention - Forest Cities (http://www.forestcities.gr) από τον καθηγητή στο Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΗΜΜΥ) του Πολυτεχνείου Κρήτης Γεώργιο Σταυρακάκη, ο οποίος είναι και ο επιστημονικός υπεύθυνος, την επίκουρη καθηγήτρια Μηχανικών Περιβάλλοντος (ΜΗΠΕΡ) Διονυσία Κολοκοτσά, την αναπληρώτρια καθηγήτρια του Γενικού Τμήματος Ευπραξία - Αίθρα Μαριά και τον φυσικό - MSc Κωνσταντίνο Γομπάκη.
Οπως επισημαίνουν οι καθηγητές, «το πληροφοριακό αυτό σύστημα βασίζεται στην παρακολούθηση συγκεκριμένων κρίσιμων για την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών παραμέτρων, όπως μετεωρολογικές και μικρο-κλιματικές παράμετροι της συγκεκριμένης δασικής περιοχής εφαρμογής του, το φυσικό ανάγλυφο της δασικής περιοχής, την καύσιμη ύλη της, τη χρονική περίοδο του έτους ουσιαστικά τη θερινή υψηλής επικινδυνότητας κ.α
Οι ίδιοι υπογραμμίζουν ότι «στoν πυρήνα του συστήματος βρίσκεται το μοντέλο εκτίμησης σε πραγματικό χρόνο του κινδύνου εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών. Το μοντέλο δημιουργήθηκε από τον συγκερασμό δύο ανεξάρτητων επί μέρους δεικτών επικινδυνότητας: 1) Του FHI (Fire Hazard Index), ο οποίος ταξινομεί τις περιοχές με βάση την επικινδυνότητά τους λόγω των τοπολογικών τους χαρακτηριστικών και 2) του FDI (Fire Danger Index), ο οποίος αντιπροσωπεύει την πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς βάσει του τρέχοντος μετεωρολογικού κινδύνου. Για κάθε έναν από τους δύο επί μέρους δείκτες το επίπεδο κίνδυνου έχει χωριστεί σε πέντε υποκατηγορίες: Πολύ Χαμηλή, Χαμηλή, Μέση, Υψηλή, Πολύ Υψηλή. Ο χωρισμός των πέντε υποκατηγοριών - κλάσεων του μοντέλου FDI πραγματοποιήθηκε με τη χρήση αλγόριθμων ασαφούς λογικής (fuzzy logic) χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα δασικών πυρκαγιών για κάθε περιοχή εφαρμογής, μετεωρολογικά δεδομένα καθώς και δεδομένα που εξήχθησαν από τους ημερήσιους χάρτες κινδύνου πυρκαγιών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας για όλη τη χώρα. Για τη λειτουργία του παραπάνω μοντέλου είναι απαραίτητη η ύπαρξη ψηφιακών χωρικών δεδομένων - χαρτών σε Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών και συγκεκριμένα επί μέρους ψηφιακοί χάρτες, που αφορούν: τύπο υφιστάμενης βλάστησης, κλίση εδάφους, προσανατολισμό πρανών, εγγύτητα σε δρόμους ή μονοπάτια, εγγύτητα σε γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εγγύτητα σε οικισμούς και σε χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ)».
Επιπλέον οι υπεύθυνοι του προγράμματος επισημαίνουν:
«Η ύπαρξη μετεωρολογικού σταθμού στη δασική περιοχή εφαρμογής είναι απαραίτητη για τη συνεχή λήψη των τιμών θερμοκρασίας, σχετικής υγρασίας και ταχύτητας ανέμου, κατ? ελάχιστο.
Επίσης αναπτύχθηκε λογισμικό με ένα προσαρμοσμένο γραφικό περιβάλλον με κύριο γνώμονα την ευκολία εκμάθησης και χρήσης του συστήματος από τον εκάστοτε χρήστη. Το γραφικό περιβάλλον παρουσιάζει γραφικά όλες την απαραίτητες πληροφορίες στον χρήστη, όπως τα διάφορα επίπεδα χωρικών πληροφοριών, τρέχουσες μετεωρολογικές συνθήκες καθώς και την εξέλιξη του κινδύνου εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς κατά τη διάρκεια της τρέχουσας ημέρας. Δίνεται επίσης η δυνατότητα αποστολής e-mail ή SMS, όταν ο εκτιμώμενος κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς ξεπεράσει ένα καθορισμένο όριο, δηλ. όταν ο συνολικός δείκτης εκτίμησης της επικινδυνότητας έναρξης πυρκαγιάς λάβει την τιμή 4 ή 5 κάποια δεδομένη στιγμή της ημέρας».
Ακόμα οι επιστήμονες του Πολυτεχνείου Κρήτης τονίζουν ότι «το σύστημα έχει εγκατασταθεί και χρησιμοποιείται τα τελευταία 2 χρόνια από τους συμμετέχοντες στο έργο Δήμους Ηλιούπολης Αττικής και Σερρών με εξαιρετικά αποτελέσματα καθώς συνέβαλλε να εξοικονομηθούν πολύτιμοι ανθρώπινοι πόροι από την καλύτερη διαχείριση των περιπολιών και την καλύτερη χωρική αποτύπωση του κινδύνου εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς σε πραγματικό χρόνο».
Και ότι στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μελέτης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, που συμμετέχει επίσης στο έργο, η καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης σχετικά με την Πολιτική Προστασία αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών σε επίπεδο Δήμων, με τη χρήση και επεξεργασία ερωτηματολογίων, με τα ανησυχητικά αποτελέσματα που προαναφέρθηκαν. Τα κύρια υποσυστήματά του είναι: Συλλογή μετεωρολογικών και μικροκλιματικών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, επεξεργασία, ανάλυση και σύγκριση των δεδομένων αυτών με παλαιότερα για τη δημιουργία του μοντέλου, αναγνώριση κρίσιμων παραμέτρων και μοντέλο λήψης αποφάσεων σχετικά με τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς, γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων και αποτίμηση του κινδύνου έναρξης δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή εφαρμογής σε πραγματικό χρόνο».
(Χανιώτικα νέα - 22/5/2013)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/121651-20.html