Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
Το κομπόστ, που παράγεται από οικιακά απορρίμματα, μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο λίπασμα για την καλλιέργεια τομάτας και να «θρέψει», κυριολεκτικά, την αγροτική γη, αντί να τη φτωχαίνει.
Το πείραμα εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος SOILTREC (Μετασχηματισμοί του Εδάφους σε Ευρωπαϊκές Λεκάνες Απορροής - www.soil-trec.eu) και έγινε στη λεκάνη απορροής του π. Κοιλιάρη, στον Αποκόρωνα Χανίων.
Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν οι καθηγητές του Πολυτεχνείου
Κρήτης Νικόλαος Παρανυχιανάκης και Νικόλαος Νικολαΐδης, ο διδακτορικός
φοιτητής Μανώλης Κοτρωνάκης, ο Μανώλης Κοκάκης και ο Παντελής
Καραγιαννάκης. Οι αναλύσεις έγιναν στο Εργαστήριο Υδρογεωχημικής
Μηχανικής και Αποκατάστασης Εδαφών του Πολυτεχνείου Κρήτης και
συμμετείχαν οι χημικοί Lilly Saru και Στέλλα Βουτσαδάκη.
Πειραματικός αγρός
Στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργήθηκε πειραματικός αγρός καλλιέργειας στον Κοιλιάρη, για τη μελέτη της γονιμότητας των εδαφών στην Κρίσιμη Ζώνη (η Κ.Ζ. ορίζεται από το πέτρωμα μέχρι την κορυφή των δέντρων και είναι το περιβάλλον όπου το έδαφος δημιουργείται και/ή υποβαθμίζεται, ενώ ταυτόχρονα παρέχει ουσιαστικές υπηρεσίες στο οικοσύστημα).
Ο αγρός σχεδιάστηκε με τέτοιον τρόπο, ώστε να αξιολογηθεί η εφαρμογή διαφορετικών οργανικών εδαφοβελτιωτικών στην εξέλιξη της δομής του εδάφους και τις βιοχημικές ιδιότητες που συνδέονται με τη γονιμότητα, καθώς επίσης και στον όγκο και την ποιότητα της παραγωγής τομάτας. Η έκταση που χρησιμοποιήθηκε προκρίθηκε ως η πλέον κατάλληλη, ύστερα από μελέτη και επιτόπιο έλεγχο, καθώς δεν έχει υποστεί κανενός είδους ανθρώπινη παρέμβαση και αγροτική διαχείριση τα τελευταία 25 χρόνια και πρόσφατα έχει καθαριστεί για να υποδεχτεί καλλιέργειες οπωροκηπευτικών ειδών.
Χρησιμοποιήθηκαν εναλλακτικά τέσσερις μορφές θρεπτικών υλικών: ανόργανη (συμβατική) λίπανση, κομπόστ από οργανικά οικιακά απόβλητα από το εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης - κομποστοποίησης της Διαδημοτικής Επιχείρησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΕΔΙΣΑ) Χανίων, προσθήκη ζωικών αποβλήτων (κοπριά) και συνδυασμός 70% κομπόστ και 30% κοπριάς. Κάθε διαχείριση έγινε εις τριπλούν, με διαστάσεις 4x4 μέτρα και περιελάμβανε 20 φυτά. Το σύνολο του πειράματος εκτάθηκε σε 192 τ.μ. και σε 240 φυτά τομάτας. Η τομάτα που παράχθηκε είναι νόστιμη και θρεπτική.
Υποβάθμιση
Η γονιμότητα των εδαφών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εδαφική δομή και τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών τους. Η βιομηχανοποιημένη αγροτική διαδικασία, με τις εντατικές μονοκαλλιέργειες, την υπερκατανάλωση ανόργανων συνθετικών λιπασμάτων και σκευασμάτων φυτοπροστασίας, τη συχνή και βαθιά κατεργασία του εδάφους και τη συνεχή υπεράρδευση, έχει μειώσει σημαντικά τη γονιμότητα των εδαφών, καθώς και τους πληθυσμούς των μικροοργανισμών που αποτελούν τους καταλύτες της γονιμότητας και τη δομή του εδάφους, καθιστώντας τα περισσότερο ευάλωτα στη διάβρωση. Η εφαρμογή οργανικών εδαφοβελτιωτικών για την αναπλήρωση της οργανικής ύλης μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην αποκατάσταση της γονιμότητας και να αυξήσει την παραγωγή.
Οι καθηγητές Παρανυχιανάκης, Νικολαΐδης και Κοτρωνάκης επισημαίνουν ότι η θρεπτική ικανότητα του κομπόστ της ΔΕΔΙΣΑ είναι υψηλή και, ανάλογα με την ποσότητα εφαρμογής και το είδος της παραγωγής, μπορεί ακόμη και να αντικαταστήσει τη συμβατική λίπανση.
Βιωσιμότητα
Οι ίδιοι υπογραμμίζουν ότι «καθώς η υιοθέτηση βιώσιμων αγροτικών πρακτικών δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού, παράλληλα με τον πειραματικό αγρό πραγματοποιήθηκε πιλοτική μελέτη της στάσης των αγροτών στην υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών λίπανσης και διαχείρισης των εδαφών από τη συνεργάτιδα του εργαστηρίου, δρα πολιτικό επιστήμονα, Λήδα Δημητροπούλου. Εγιναν τρεις συναντήσεις με αγρότες της περιοχής στον Στύλο, στους Αρμένους και στις Καλύβες, στους οποίους παρουσιάστηκε το πείραμα και τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν συγκεκριμένα ερωτηματολόγια. Είναι ενδεικτικό της αποδοχής του πειράματος από την τοπική κοινωνία το γεγονός ότι δέκα αγρότες δέχτηκαν να συμμετέχουν διαθέτοντας τμήμα των καλλιεργειών τους σε πείραμα μεγαλύτερης κλίμακας. Το πείραμα αυτό περιλαμβάνεται σε ερευνητική πρόταση που κατατέθηκε για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση με τη συμμετοχή του Δήμου Αποκορώνου και της Περιφέρειας Κρήτης.
Το κομπόστ, που παράγεται από οικιακά απορρίμματα, μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο λίπασμα για την καλλιέργεια τομάτας και να «θρέψει», κυριολεκτικά, την αγροτική γη, αντί να τη φτωχαίνει.
Σύμφωνα με πρωτοποριακό πείραμα του
Πολυτεχνείου Κρήτης, στο οποίο συμμετείχαν ενεργά και αγρότες του νομού
Χανίων, η εναλλακτική λίπανση με κομπόστ και κοπριά αυξάνει την
παραγωγή τομάτας κατά 18%, διατηρώντας και βελτιώνοντας, ταυτόχρονα, τη
δομή και τη γονιμότητα του εδάφους.
Ηδη η νέα μέθοδος εφαρμόζεται από παραγωγούς της Κρήτης.
Το πείραμα εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος SOILTREC (Μετασχηματισμοί του Εδάφους σε Ευρωπαϊκές Λεκάνες Απορροής - www.soil-trec.eu) και έγινε στη λεκάνη απορροής του π. Κοιλιάρη, στον Αποκόρωνα Χανίων.
Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν οι καθηγητές του Πολυτεχνείου
Κρήτης Νικόλαος Παρανυχιανάκης και Νικόλαος Νικολαΐδης, ο διδακτορικός
φοιτητής Μανώλης Κοτρωνάκης, ο Μανώλης Κοκάκης και ο Παντελής
Καραγιαννάκης. Οι αναλύσεις έγιναν στο Εργαστήριο Υδρογεωχημικής
Μηχανικής και Αποκατάστασης Εδαφών του Πολυτεχνείου Κρήτης και
συμμετείχαν οι χημικοί Lilly Saru και Στέλλα Βουτσαδάκη.
Πειραματικός αγρός
Στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργήθηκε πειραματικός αγρός καλλιέργειας στον Κοιλιάρη, για τη μελέτη της γονιμότητας των εδαφών στην Κρίσιμη Ζώνη (η Κ.Ζ. ορίζεται από το πέτρωμα μέχρι την κορυφή των δέντρων και είναι το περιβάλλον όπου το έδαφος δημιουργείται και/ή υποβαθμίζεται, ενώ ταυτόχρονα παρέχει ουσιαστικές υπηρεσίες στο οικοσύστημα).
Ο αγρός σχεδιάστηκε με τέτοιον τρόπο, ώστε να αξιολογηθεί η εφαρμογή διαφορετικών οργανικών εδαφοβελτιωτικών στην εξέλιξη της δομής του εδάφους και τις βιοχημικές ιδιότητες που συνδέονται με τη γονιμότητα, καθώς επίσης και στον όγκο και την ποιότητα της παραγωγής τομάτας. Η έκταση που χρησιμοποιήθηκε προκρίθηκε ως η πλέον κατάλληλη, ύστερα από μελέτη και επιτόπιο έλεγχο, καθώς δεν έχει υποστεί κανενός είδους ανθρώπινη παρέμβαση και αγροτική διαχείριση τα τελευταία 25 χρόνια και πρόσφατα έχει καθαριστεί για να υποδεχτεί καλλιέργειες οπωροκηπευτικών ειδών.
Χρησιμοποιήθηκαν εναλλακτικά τέσσερις μορφές θρεπτικών υλικών: ανόργανη (συμβατική) λίπανση, κομπόστ από οργανικά οικιακά απόβλητα από το εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης - κομποστοποίησης της Διαδημοτικής Επιχείρησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΕΔΙΣΑ) Χανίων, προσθήκη ζωικών αποβλήτων (κοπριά) και συνδυασμός 70% κομπόστ και 30% κοπριάς. Κάθε διαχείριση έγινε εις τριπλούν, με διαστάσεις 4x4 μέτρα και περιελάμβανε 20 φυτά. Το σύνολο του πειράματος εκτάθηκε σε 192 τ.μ. και σε 240 φυτά τομάτας. Η τομάτα που παράχθηκε είναι νόστιμη και θρεπτική.
Υποβάθμιση
Η γονιμότητα των εδαφών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εδαφική δομή και τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών τους. Η βιομηχανοποιημένη αγροτική διαδικασία, με τις εντατικές μονοκαλλιέργειες, την υπερκατανάλωση ανόργανων συνθετικών λιπασμάτων και σκευασμάτων φυτοπροστασίας, τη συχνή και βαθιά κατεργασία του εδάφους και τη συνεχή υπεράρδευση, έχει μειώσει σημαντικά τη γονιμότητα των εδαφών, καθώς και τους πληθυσμούς των μικροοργανισμών που αποτελούν τους καταλύτες της γονιμότητας και τη δομή του εδάφους, καθιστώντας τα περισσότερο ευάλωτα στη διάβρωση. Η εφαρμογή οργανικών εδαφοβελτιωτικών για την αναπλήρωση της οργανικής ύλης μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην αποκατάσταση της γονιμότητας και να αυξήσει την παραγωγή.
Οι καθηγητές Παρανυχιανάκης, Νικολαΐδης και Κοτρωνάκης επισημαίνουν ότι η θρεπτική ικανότητα του κομπόστ της ΔΕΔΙΣΑ είναι υψηλή και, ανάλογα με την ποσότητα εφαρμογής και το είδος της παραγωγής, μπορεί ακόμη και να αντικαταστήσει τη συμβατική λίπανση.
Βιωσιμότητα
Οι ίδιοι υπογραμμίζουν ότι «καθώς η υιοθέτηση βιώσιμων αγροτικών πρακτικών δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού, παράλληλα με τον πειραματικό αγρό πραγματοποιήθηκε πιλοτική μελέτη της στάσης των αγροτών στην υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών λίπανσης και διαχείρισης των εδαφών από τη συνεργάτιδα του εργαστηρίου, δρα πολιτικό επιστήμονα, Λήδα Δημητροπούλου. Εγιναν τρεις συναντήσεις με αγρότες της περιοχής στον Στύλο, στους Αρμένους και στις Καλύβες, στους οποίους παρουσιάστηκε το πείραμα και τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν συγκεκριμένα ερωτηματολόγια. Είναι ενδεικτικό της αποδοχής του πειράματος από την τοπική κοινωνία το γεγονός ότι δέκα αγρότες δέχτηκαν να συμμετέχουν διαθέτοντας τμήμα των καλλιεργειών τους σε πείραμα μεγαλύτερης κλίμακας. Το πείραμα αυτό περιλαμβάνεται σε ερευνητική πρόταση που κατατέθηκε για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση με τη συμμετοχή του Δήμου Αποκορώνου και της Περιφέρειας Κρήτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου