Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
Μια νέα μεθοδολογία που συνδυάζει την αξιοποίηση και τελική επεξεργασία
των αποβλήτων των ελαιουργείων, των γνωστών κατσιγάρων, για τη
δημιουργία λιπάσματος βρίσκεται σε εξέλιξη με τη συνεργασία του
Πολυτεχνείου Κρήτης και του Πανεπιστημίου Κύπρου. Μάλιστα, η μείωση της
τοξικότητας των υγρών αποβλήτων επιτυγχάνεται οξειδώνοντάς τα με τη
βοήθεια του ηλιακού φωτός.
Παράλληλα, με τη χρησιμοποίηση πιλοτικού αντιδραστήρα στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, μπορεί να γίνει ειδική επεξεργασία των αποβλήτων ώστε να παραχθούν φυσικά λιπάσματα για άρδευση εκτάσεων με δενδρώδεις καλλιέργειες, δασικά δέντρα ή καλλιέργειες που βρίσκονται γύρω από τον χώρο των εγκαταστάσεων του ελαιοτριβείου.
Ολα αυτά, στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου "Βιώσιμη διαχείριση αγροβιομηχανικών αποβλήτων: Αξιοποίηση και τελική επεξεργασία με φωτο-Φέντον αποβλήτων ελαιουργείων - SOLIVAL", το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2010 και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2012. Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Προώθησης Ερευνας Κύπρου.
Συντονιστής είναι το Εργαστήριο Μηχανικής Περιβάλλοντος 'Γαία' του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό την επίβλεψη της επίκουρης καθηγήτριας δρος Δέσπως Φάττα -Κάσινου και τη συμμετοχή των ερευνητριών δρος Πέτρης Παπαφιλίππου και δρος Ειρήνης Μιχαήλ.
Από την Ελλάδα συμμετέχουν ως εταίροι τα Εργαστήρια 'Τεχνικής Χημικών Διεργασιών' και 'Βιοχημικής Μηχανικής και Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας' του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, υπό την καθοδήγηση των καθηγητών δρος Διονύσιου Μαντζαβίνου και δρος Νικόλαου Καλογεράκη, αντίστοιχα και τη συμμετοχή των ερευνητριών δρος Βασιλείας Δασκαλάκη και Μαρίας Πολίτη.
Οπως επισημαίνουν οι κ. Μαντζαβίνος, Καλογεράκης, Δασκαλάκη και Πολίτη, σκοπός είναι η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης διεργασίας για την ορθολογιστική διαχείριση των υγρών αυτών αποβλήτων, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα την ανάκτηση και την αξιοποίηση των μεγάλης σημασίας ουσιών, που βρίσκονται στα απόβλητα και τέλος, την εφαρμογή φιλικής προς το περιβάλλον επεξεργασίας, ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της τοξικότητας του αποβλήτου.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Αναφερόμενοι στη μεθοδολογία υπογραμμίζουν:
«Η μεθοδολογία συμπεριλαμβάνει τον χαρακτηρισμό, την ταυτοποίηση, την κλασματοποίηση, τον διαχωρισμό, την ανάκτηση και τελικά την ανακρυστάλλωση πολύτιμων συστατικών υψηλής οικονομικής και ευεργετικής για τον ανθρώπινο οργανισμό αξίας, όπως αντιοξειδωτικές ουσίες, π.χ. πολυ-φαινόλες, που εμπεριέχονται στα υγρά απόβλητα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις βιομηχανίες παραγωγής φαρμακευτικών ουσιών και καλλυντικών.
Πρωταρχικό και πολύ σημαντικό βήμα της διεργασίας είναι η απομάκρυνση των αιωρούμενων στερεών δημιουργώντας συσσωματώματα, αφού προστεθούν στο απόβλητο άλατα σιδήρου και πολυ-ηλεκτρολύτες. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται καλύτερος διαχωρισμός των στερεών σωματιδίων από το αιώρημα και κατά συνέπεια ελαττώνεται η τοξικότητα του υγρού αποβλήτου.
Στη συνέχεια εφαρμόζεται είτε η μέθοδος της εκχύλισης με τη χρήση χημικών ουσιών (διαλυτών) είτε κατάλληλες μεμβράνες για τον διαχωρισμό, την κλασματοποίηση και την ανάκτηση φαινολικών ουσιών, όπως είναι η τυροσόλη και η υδροξυτυροσόλη.
Περαιτέρω μείωση της τοξικότητας των υγρών αποβλήτων, επιτυγχάνεται οξειδώνοντάς τα με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός. Σε εργαστηριακή κλίμακα, αυτό επιτυγχάνεται προσομοιώνοντας την ηλιακή ακτινοβολία με τη μέθοδο της ομογενούς φωτοκατάλυσης (φωτο-Φέντον), ενώ είναι έτοιμη προς λειτουργία και αντίστοιχη πιλοτική μονάδα. Ο πιλοτικός αντιδραστήρας βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, λειτουργεί ως αντιδραστήρας διαλείποντος έργου και βασίζεται στη χρήση παραβολικών συλλεκτών συγκέντρωσης, οι οποίοι είναι αναρτημένοι σε ειδική πλατφόρμα με κλίση 35ο.
Τα υπολείμματα της παραπάνω διεργασίας, λόγω των υψηλών ποσοστών θρεπτικών ουσιών όπως το κάλιο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φυσικά λιπάσματα και ως εκ τούτου μπορούν να διατίθενται για άρδευση εκτάσεων με δενδρώδεις καλλιέργειες, δασικά δέντρα ή καλλιέργειες που βρίσκονται γύρω από τον χώρο των εγκαταστάσεων του ελαιοτριβείου».
ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τους επιστήμονες, «παγκοσμίως καλλιεργούνται περισσότερα από 750 εκατομμύρια ελαιόδεντρα, το 95% αυτών στις Μεσογειακές χώρες, με την Ελλάδα να είναι η τρίτη χώρα σε παραγωγή μετά την Ισπανία και την Ιταλία. Παρ’ όλο που το ελαιόλαδο είναι αναγνωρισμένο για την ευεργετική του δράση κατά την παραγωγή του δημιουργούνται μεγάλες ποσότητες στερεών και υγρών αποβλήτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την παραγωγή 100 κιλών ελαιολάδου παράγονται 30 κιλά στερεών αποβλήτων (φύλλα, κλαδιά κ.λπ.) και 50 κιλά υγρών αποβλήτων γνωστά και ως 'κατσίγαροι', τα οποία περιέχουν µεγάλες ποσότητες οργανικής ύλης και ένα ευρύ φάσµα από ανακτήσιμα θρεπτικά συστατικά. Παρά το γεγονός ότι τα κατάλοιπα αυτά περιέχουν χρήσιµες ουσίες (αξιοποιήσιµους πόρους), εναποτίθενται συχνά στο έδαφος προκαλώντας φυτοτοξικότητα, ρύπανση των υδάτων και του εδάφους. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, το ρυπαντικό φορτίο που αντιστοιχεί σε 1 m3 αποβλήτων ελαιουργείου είναι ισοδύναμο με 100 - 200 m3 αστικών αποβλήτων. Κατά συνέπεια, ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή της Μεσογείου, είναι η διαχείριση αυτών των αποβλήτων, αφού έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο από ελαιουργικές διεργασίες παράγονται περίπου 4,6 εκατ. τόνοι υγρών αποβλήτων και 7 εκατ. τόνοι στερεών υπολειµμάτων, ποσότητες εξαιρετικά μεγάλες αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι η παραγωγή ελαιόλαδου είναι εποχική και διαρκεί κυρίως από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο».
(Χανιώτικα νέα - 4/10/2012)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/107807-lipasma-apo-katsigarous/
Μια νέα μεθοδολογία που συνδυάζει την αξιοποίηση και τελική επεξεργασία
των αποβλήτων των ελαιουργείων, των γνωστών κατσιγάρων, για τη
δημιουργία λιπάσματος βρίσκεται σε εξέλιξη με τη συνεργασία του
Πολυτεχνείου Κρήτης και του Πανεπιστημίου Κύπρου. Μάλιστα, η μείωση της
τοξικότητας των υγρών αποβλήτων επιτυγχάνεται οξειδώνοντάς τα με τη
βοήθεια του ηλιακού φωτός. Παράλληλα, με τη χρησιμοποίηση πιλοτικού αντιδραστήρα στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, μπορεί να γίνει ειδική επεξεργασία των αποβλήτων ώστε να παραχθούν φυσικά λιπάσματα για άρδευση εκτάσεων με δενδρώδεις καλλιέργειες, δασικά δέντρα ή καλλιέργειες που βρίσκονται γύρω από τον χώρο των εγκαταστάσεων του ελαιοτριβείου.
Ολα αυτά, στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου "Βιώσιμη διαχείριση αγροβιομηχανικών αποβλήτων: Αξιοποίηση και τελική επεξεργασία με φωτο-Φέντον αποβλήτων ελαιουργείων - SOLIVAL", το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2010 και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2012. Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Προώθησης Ερευνας Κύπρου.
Συντονιστής είναι το Εργαστήριο Μηχανικής Περιβάλλοντος 'Γαία' του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό την επίβλεψη της επίκουρης καθηγήτριας δρος Δέσπως Φάττα -Κάσινου και τη συμμετοχή των ερευνητριών δρος Πέτρης Παπαφιλίππου και δρος Ειρήνης Μιχαήλ.
Από την Ελλάδα συμμετέχουν ως εταίροι τα Εργαστήρια 'Τεχνικής Χημικών Διεργασιών' και 'Βιοχημικής Μηχανικής και Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας' του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, υπό την καθοδήγηση των καθηγητών δρος Διονύσιου Μαντζαβίνου και δρος Νικόλαου Καλογεράκη, αντίστοιχα και τη συμμετοχή των ερευνητριών δρος Βασιλείας Δασκαλάκη και Μαρίας Πολίτη.
Οπως επισημαίνουν οι κ. Μαντζαβίνος, Καλογεράκης, Δασκαλάκη και Πολίτη, σκοπός είναι η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης διεργασίας για την ορθολογιστική διαχείριση των υγρών αυτών αποβλήτων, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα την ανάκτηση και την αξιοποίηση των μεγάλης σημασίας ουσιών, που βρίσκονται στα απόβλητα και τέλος, την εφαρμογή φιλικής προς το περιβάλλον επεξεργασίας, ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της τοξικότητας του αποβλήτου.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Αναφερόμενοι στη μεθοδολογία υπογραμμίζουν:
«Η μεθοδολογία συμπεριλαμβάνει τον χαρακτηρισμό, την ταυτοποίηση, την κλασματοποίηση, τον διαχωρισμό, την ανάκτηση και τελικά την ανακρυστάλλωση πολύτιμων συστατικών υψηλής οικονομικής και ευεργετικής για τον ανθρώπινο οργανισμό αξίας, όπως αντιοξειδωτικές ουσίες, π.χ. πολυ-φαινόλες, που εμπεριέχονται στα υγρά απόβλητα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις βιομηχανίες παραγωγής φαρμακευτικών ουσιών και καλλυντικών.
Πρωταρχικό και πολύ σημαντικό βήμα της διεργασίας είναι η απομάκρυνση των αιωρούμενων στερεών δημιουργώντας συσσωματώματα, αφού προστεθούν στο απόβλητο άλατα σιδήρου και πολυ-ηλεκτρολύτες. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται καλύτερος διαχωρισμός των στερεών σωματιδίων από το αιώρημα και κατά συνέπεια ελαττώνεται η τοξικότητα του υγρού αποβλήτου.
Στη συνέχεια εφαρμόζεται είτε η μέθοδος της εκχύλισης με τη χρήση χημικών ουσιών (διαλυτών) είτε κατάλληλες μεμβράνες για τον διαχωρισμό, την κλασματοποίηση και την ανάκτηση φαινολικών ουσιών, όπως είναι η τυροσόλη και η υδροξυτυροσόλη.
Περαιτέρω μείωση της τοξικότητας των υγρών αποβλήτων, επιτυγχάνεται οξειδώνοντάς τα με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός. Σε εργαστηριακή κλίμακα, αυτό επιτυγχάνεται προσομοιώνοντας την ηλιακή ακτινοβολία με τη μέθοδο της ομογενούς φωτοκατάλυσης (φωτο-Φέντον), ενώ είναι έτοιμη προς λειτουργία και αντίστοιχη πιλοτική μονάδα. Ο πιλοτικός αντιδραστήρας βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, λειτουργεί ως αντιδραστήρας διαλείποντος έργου και βασίζεται στη χρήση παραβολικών συλλεκτών συγκέντρωσης, οι οποίοι είναι αναρτημένοι σε ειδική πλατφόρμα με κλίση 35ο.
Τα υπολείμματα της παραπάνω διεργασίας, λόγω των υψηλών ποσοστών θρεπτικών ουσιών όπως το κάλιο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φυσικά λιπάσματα και ως εκ τούτου μπορούν να διατίθενται για άρδευση εκτάσεων με δενδρώδεις καλλιέργειες, δασικά δέντρα ή καλλιέργειες που βρίσκονται γύρω από τον χώρο των εγκαταστάσεων του ελαιοτριβείου».
ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τους επιστήμονες, «παγκοσμίως καλλιεργούνται περισσότερα από 750 εκατομμύρια ελαιόδεντρα, το 95% αυτών στις Μεσογειακές χώρες, με την Ελλάδα να είναι η τρίτη χώρα σε παραγωγή μετά την Ισπανία και την Ιταλία. Παρ’ όλο που το ελαιόλαδο είναι αναγνωρισμένο για την ευεργετική του δράση κατά την παραγωγή του δημιουργούνται μεγάλες ποσότητες στερεών και υγρών αποβλήτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την παραγωγή 100 κιλών ελαιολάδου παράγονται 30 κιλά στερεών αποβλήτων (φύλλα, κλαδιά κ.λπ.) και 50 κιλά υγρών αποβλήτων γνωστά και ως 'κατσίγαροι', τα οποία περιέχουν µεγάλες ποσότητες οργανικής ύλης και ένα ευρύ φάσµα από ανακτήσιμα θρεπτικά συστατικά. Παρά το γεγονός ότι τα κατάλοιπα αυτά περιέχουν χρήσιµες ουσίες (αξιοποιήσιµους πόρους), εναποτίθενται συχνά στο έδαφος προκαλώντας φυτοτοξικότητα, ρύπανση των υδάτων και του εδάφους. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, το ρυπαντικό φορτίο που αντιστοιχεί σε 1 m3 αποβλήτων ελαιουργείου είναι ισοδύναμο με 100 - 200 m3 αστικών αποβλήτων. Κατά συνέπεια, ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή της Μεσογείου, είναι η διαχείριση αυτών των αποβλήτων, αφού έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο από ελαιουργικές διεργασίες παράγονται περίπου 4,6 εκατ. τόνοι υγρών αποβλήτων και 7 εκατ. τόνοι στερεών υπολειµμάτων, ποσότητες εξαιρετικά μεγάλες αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι η παραγωγή ελαιόλαδου είναι εποχική και διαρκεί κυρίως από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο».
(Χανιώτικα νέα - 4/10/2012)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/107807-lipasma-apo-katsigarous/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου