Του ΓΙΑΝΝΗ Α. ΦΙΛΗ, καθηγητή Πολυτεχνείου Κρήτης
Εχουν γίνει σοβαρές μελέτες, και έχω
αναφερθεί σε μια του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, που δείχνουν ότι οι
ανανεώσιμες πηγές τεχνικά και οικονομικά μπορούν να υποκαταστήσουν τα
ορυκτά καύσιμα και για επίπεδο διαβίωσης της Βρετανίας σήμερα. Αυτό, βεβαίως, χρειάζεται χρόνο και δεν μπορεί να γίνει
ακαριαία. Το πρόβλημα είναι ότι οι κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της
ελληνικής, δεν έχουν διάθεση ούτε καν να ξεκινήσουν μια σοβαρή συζήτηση
και δράση στον τομέα αυτό, όπως έδειξε άλλη μία φορά το πρόσφατο φιάσκο
της Βαρσοβίας.
Ο λόγος είναι ότι υπάρχει μεγάλη αδράνεια στην ανθρώπινη δράση, τεράστια οικονομικά συμφέροντα στις βιομηχανίες πετρελαίου, ελάχιστο κίνητρο στους κυβερνώντες για να πάρουν μακροπρόθεσμες αποφάσεις που δεν εξασφαλίζουν ψήφους, και ελάχιστος χρόνος στους πολιτικούς για να διαβάσουν εκθέσεις όπως αυτή της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Κέμπριτζ ή του Σικάγου.
Τελείως ενδεικτικά αναφέρω κάποιες συνέπειες της διεθνούς αδιαφορίας για τη λήψη άμεσων μέτρων περιορισμού καύσεων άνθρακα και υδρογονανθράκων. Η γεωργία και τα οικοσυστήματα στη Μεσόγειο, την Καλιφόρνια και τους τροπικούς θα επηρεασθούν αρνητικά με ξηρασίες, καύσωνες και λειψυδρία. Οι θάλασσες θα συνεχίσουν να ανέρχονται. Για να πάρουμε μια ιδέα από το παρελθόν, σημειώνω ότι η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη κατά 120 μέτρα στην τελευταία περίοδο των παγετώνων, όταν η θερμοκρασία ήταν 4 έως 7 βαθμούς χαμηλότερη της σημερινής και 25 έως 35 μέτρα υψηλότερη όταν η θερμοκρασία ήταν 2 έως 3 βαθμούς πάνω από την σημερινή, πριν από τρία εκατομμύρια χρόνια.
Ο εθισμός στα ορυκτά καύσιμα οφείλεται κυρίως σε οικονομικά συμφέροντα. Πολλές οικονομικές μελέτες όμως δείχνουν ότι μακροχρονίως τα ορυκτά καύσιμα θα έχουν καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Μια οικονομική μελέτη του 2005 από τους Baird και Morrison προέβλεψε ότι άνοδος της θερμοκρασίας κατά 2,5 βαθμούς κελσίου θα ωφελήσει τη Ρωσία κατά 0,65% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ). Αυτές οι μελέτες αδυνατούν όμως να προβλέψουν, μεταξύ άλλων, τις συνέπειες ακραίων φαινομένων. Κατά εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το κύμα καύσωνα του 2010 κόστισε στη Ρωσία 55.000 νεκρούς, 25% γεωργικές απώλειες και 10 εκατομμύρια στρέμματα καμένης γης. Η οικονομική βλάβη εκτιμήθηκε στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια ή 1% του ΑΕΠ.
Η εταιρεία αντασφαλίσεων Munich Re υπολόγισε ότι οι φυσικές καταστροφές, που εν μέρει οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, στοίχισαν παγκοσμίως το 2011 400 δισεκατομμύρια και το 2012 160 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά το κλίμα δεν έχει μόνο οικονομική αξία. Δεν έχει νόημα, για παράδειγμα, η οικονομική αποτίμηση της έλλειψης νερού και της πείνας για αυτούς που υποφέρουν, της απώλειας μιας πατρίδας κάτω από την ανερχόμενη θάλασσα, της αδυναμίας δραστηριοποίησης στο ύπαιθρο λόγω υπερβολικών θερμοκρασιών ή των ασθενειών που κάποτε θεωρούνταν εξαφανισμένες.
Η χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σήμερα είναι η Κίνα. Μεγάλο μέρος των εκπομπών της οφείλονται στην παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων για τους πλούσιους της Δύσης. Η συμπεριφορά της χώρας αυτής διαφέρει, όμως, ελάχιστα από τη συμπεριφορά των άλλων χωρών. Ολοι μαζί υποθηκεύουμε την επιβίωση της κοινωνίας, του περιβάλλοντος και των παιδιών μας για ένα άμεσο αλλά πολύ βραχύβιο κέρδος.
Από μαθηματικές αναλύσεις που κάνει η ερευνητική ομάδα μου στο Πολυτεχνείο Κρήτης, γνωρίζουμε ότι έχουμε μπροστά μας ελάχιστα χρόνια -το πολύ έως το 2020- για να αναλάβουμε δράση και ν' αποφύγουμε τις καταστροφικές συνέπειες της ήδη συντελούμενης κλιματικής αλλαγής. Θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι ή φράση «εξόρυξη υδρογονανθράκων» ισοδυναμεί με ελευθέρωση στην ατμόσφαιρα άνθρακα που βρίσκεται στα έγκατα της γης και άρα με την κλιματική αλλαγή. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι λύσεις υπάρχουν, αλλά δεν υπάρχει πολιτική βούληση για άμεση δράση. Καθώς έγραψε το περιοδικό «Time» τον Οκτώβριο, «Αν θέλουμε έναν κατοικήσιμο κόσμο, θα πρέπει να τον επιλέξουμε. Η γεωλογία δεν θα το κάνει για μας».
(Αναδημοσίευση από την "Ελευθεροτυπία" - 10/12/2013) Ο λόγος είναι ότι υπάρχει μεγάλη αδράνεια στην ανθρώπινη δράση, τεράστια οικονομικά συμφέροντα στις βιομηχανίες πετρελαίου, ελάχιστο κίνητρο στους κυβερνώντες για να πάρουν μακροπρόθεσμες αποφάσεις που δεν εξασφαλίζουν ψήφους, και ελάχιστος χρόνος στους πολιτικούς για να διαβάσουν εκθέσεις όπως αυτή της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Κέμπριτζ ή του Σικάγου.
Τελείως ενδεικτικά αναφέρω κάποιες συνέπειες της διεθνούς αδιαφορίας για τη λήψη άμεσων μέτρων περιορισμού καύσεων άνθρακα και υδρογονανθράκων. Η γεωργία και τα οικοσυστήματα στη Μεσόγειο, την Καλιφόρνια και τους τροπικούς θα επηρεασθούν αρνητικά με ξηρασίες, καύσωνες και λειψυδρία. Οι θάλασσες θα συνεχίσουν να ανέρχονται. Για να πάρουμε μια ιδέα από το παρελθόν, σημειώνω ότι η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη κατά 120 μέτρα στην τελευταία περίοδο των παγετώνων, όταν η θερμοκρασία ήταν 4 έως 7 βαθμούς χαμηλότερη της σημερινής και 25 έως 35 μέτρα υψηλότερη όταν η θερμοκρασία ήταν 2 έως 3 βαθμούς πάνω από την σημερινή, πριν από τρία εκατομμύρια χρόνια.
Ο εθισμός στα ορυκτά καύσιμα οφείλεται κυρίως σε οικονομικά συμφέροντα. Πολλές οικονομικές μελέτες όμως δείχνουν ότι μακροχρονίως τα ορυκτά καύσιμα θα έχουν καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Μια οικονομική μελέτη του 2005 από τους Baird και Morrison προέβλεψε ότι άνοδος της θερμοκρασίας κατά 2,5 βαθμούς κελσίου θα ωφελήσει τη Ρωσία κατά 0,65% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ). Αυτές οι μελέτες αδυνατούν όμως να προβλέψουν, μεταξύ άλλων, τις συνέπειες ακραίων φαινομένων. Κατά εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το κύμα καύσωνα του 2010 κόστισε στη Ρωσία 55.000 νεκρούς, 25% γεωργικές απώλειες και 10 εκατομμύρια στρέμματα καμένης γης. Η οικονομική βλάβη εκτιμήθηκε στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια ή 1% του ΑΕΠ.
Η εταιρεία αντασφαλίσεων Munich Re υπολόγισε ότι οι φυσικές καταστροφές, που εν μέρει οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, στοίχισαν παγκοσμίως το 2011 400 δισεκατομμύρια και το 2012 160 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά το κλίμα δεν έχει μόνο οικονομική αξία. Δεν έχει νόημα, για παράδειγμα, η οικονομική αποτίμηση της έλλειψης νερού και της πείνας για αυτούς που υποφέρουν, της απώλειας μιας πατρίδας κάτω από την ανερχόμενη θάλασσα, της αδυναμίας δραστηριοποίησης στο ύπαιθρο λόγω υπερβολικών θερμοκρασιών ή των ασθενειών που κάποτε θεωρούνταν εξαφανισμένες.
Η χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σήμερα είναι η Κίνα. Μεγάλο μέρος των εκπομπών της οφείλονται στην παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων για τους πλούσιους της Δύσης. Η συμπεριφορά της χώρας αυτής διαφέρει, όμως, ελάχιστα από τη συμπεριφορά των άλλων χωρών. Ολοι μαζί υποθηκεύουμε την επιβίωση της κοινωνίας, του περιβάλλοντος και των παιδιών μας για ένα άμεσο αλλά πολύ βραχύβιο κέρδος.
Από μαθηματικές αναλύσεις που κάνει η ερευνητική ομάδα μου στο Πολυτεχνείο Κρήτης, γνωρίζουμε ότι έχουμε μπροστά μας ελάχιστα χρόνια -το πολύ έως το 2020- για να αναλάβουμε δράση και ν' αποφύγουμε τις καταστροφικές συνέπειες της ήδη συντελούμενης κλιματικής αλλαγής. Θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι ή φράση «εξόρυξη υδρογονανθράκων» ισοδυναμεί με ελευθέρωση στην ατμόσφαιρα άνθρακα που βρίσκεται στα έγκατα της γης και άρα με την κλιματική αλλαγή. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι λύσεις υπάρχουν, αλλά δεν υπάρχει πολιτική βούληση για άμεση δράση. Καθώς έγραψε το περιοδικό «Time» τον Οκτώβριο, «Αν θέλουμε έναν κατοικήσιμο κόσμο, θα πρέπει να τον επιλέξουμε. Η γεωλογία δεν θα το κάνει για μας».
Link: http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=403576
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου