Σχόλιο με αφορμή μια ανάγνωση στο βιβλίο του Φ. Ζαφειρίδη: "κοινωνία και εξαρτήσεις"
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΚΚΙΝΑΚΟΥ
Φταίνε βέβαια τα φρεάτια
Τόση ανθρωπότητα διοχετεύουν
Μπουκώνουν οι σχισμές
Φταίμε βέβαια κι εμείς
Πετάμε εκεί μέσα
Ότι μας παιδεύει
Κ. Δημουλά (Τα εύρετρα)
Αν αναλογιστεί κανείς τις αλλαγές που έχουν γίνει στην κοινωνία μας τα τελευταία 30 χρόνια θα εκπλαγεί. Αλλαγές όχι μόνο στο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο αλλά κυρίως στο εποικοδόμημα. Οι κοινωνικές συμπεριφορές των πολιτών και το ανθρωποείδωλο που έχει διαμορφωθεί έχει αλλάξει εντελώς τον κόσμο μας. Η κοινωνία και οι προσομοιώσεις της (οικογένεια, σχολείο, γειτονιά, παρέα) δεν έχουν καμία σχέση με την παραδοσιακή κοινότητα. Οι παραδοσιακές αξίες της συλλογικότητας, της επικοινωνίας, των κοινωνικών αποθεμάτων, έχουν πια εξαφανιστεί και στη θέση τους δεν μπήκε τίποτε που να συνενώνει και να διατηρεί τον κοινωνικό ιστό. Ιδιαίτερα η οικογένεια έχει αλλάξει και ως προς την δομή της και ως προς την λειτουργία της. Στα πλαίσια της παραδοσιακής οικογένειας γίνονταν τα πάντα. Ιατρική, εκπαίδευση , πολιτισμός λύση τεχνικών προβλημάτων, δίκαιο, ψυχαγωγία. Η οικογένεια ήτο τόπος και τρόπος δημιουργίας, τόπος και τρόπος παραγωγής νοήματος για τα μέλη της. Την χαρακτήριζε μια αξιοζήλευτη αυτονομία και δύναμη αυτεξουσιότητας.
Αντίθετα σήμερα όλες αυτές οι αρμοδιότητες έχουν εκχωρηθεί στους «ειδικούς».Ο χώρος της οικογένειας κατάντησε χώρος μη δράσης. Οι ειδικοί κάνουν τα πάντα. Αντί αυτών η οικογένεια και οι άνθρωποι έχασαν την αυτονομία τους. Ο περιπτεράς της γειτονιάς να μην ανοίξει μία μέρα αυξάνεται η εντροπία στους ανθρώπους, αυτόματα. Δεν μπορούμε να ζήσουμε πλέον χωρίς τους ειδικούς. Συνακόλουθα οι άνθρωποι εξαρτώνται ως υπάρξεις από διάφορες καταστάσεις. Από την τεχνολογία, από τον καταναλωτισμό, από τα υλικά αγαθά, από ουσίες κλπ. Η κοινωνία της κατανάλωσης, της ταχύτητας, της ανάπτυξης, δηλαδή το καπιταλιστικό σύστημα πριν καταστρέψει τη φύση και φανερώσει τα αδιέξοδά του, κατέστρεψε τον ψυχισμό των ανθρώπων. Κατασκευάζει ανθρώπους χωρίς αυτονομία, χωρίς αυτεξουσιότητα εξαρτητικούς και εξαρτημένους. Καταναλωτικούς και ενεργοβόρους. Πειθήνιους ετερόνομους και άβουλους. Γιατί σ αυτούς στηρίζεται, αναπαράγεται και διατηρείται. Επομένως οι εξαρτήσεις πριν πολιτογραφηθούν ως ψυχιατρικά προβλήματα, είναι βαθύτατα κοινωνικά και πολιτικά Βαφτίζονται επιστημονικά διότι οι ειδικοί βρίσκουν ρόλο ‘’επιλύοντας τα’’ Ούτε τα στεγνά ούτε τα προγράμματα υποκατάστατων ούτε οτιδήποτε άλλο θα μας λύσει το πρόβλημα..Οι απαγορεύσεις, οι τιμωρίες και η καταστολή απλώς μεγαλώνουν τον ΄΄κύκλο εργασιών’’. Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι αντί να στηριζόμαστε σ αυτά η να καταγγέλλουμε τις ελλείψεις του κράτους, και το ‘’άδικο της κοινωνίας’’, να φροντίσουμε στις προσομοιώσεις της κοινωνίας. (σχολείο γειτονιά και κυρίως οικογένεια) να διαμορφώσουμε συνθήκες παραγωγής νοήματος, για τις ανθρώπινες υπάρξεις. Στη θέση της κενοδοξίας, της υλοφροσύνης και του εφήμερου να βάλουμε αξίες πνευματικές, ανθρωπιστικές, με ηθικό νόημα. Το πρόβλημα των εξαρτήσεων δεν θα το λύσουν οι ειδικοί. Αυτοί συντηρούν το πρόβλημα και υπάρχουν εξαιτίας αυτού. Οι ειδικοί που είναι αλήθεια ότι αποφεύγουν τα μικρά σφάλματα, στο δρόμο όμως προς το μεγάλο λάθος.
Το πρόβλημα των εξαρτήσεων επίσης δεν θα το λύσει η αναμονή ενός άλλου κοινωνικού μοντέλου. Αυτό είναι άλλοθι για την αδιαφορία μας σαν πολιτών, σαν γονιών, σαν δασκάλων. Το πρόβλημα των εξαρτήσεων θα λυθεί αν ο καθένας στον μικρόκοσμό του δημιουργήσει συνθήκες παραγωγής νοήματος για τους ανθρώπους. Χωρίς υλοφροσύνες, χωρίς λαγνεία για το περιττό, χωρίς ματαιοσχολίες, με ερωτήματα για το φθαρτό, και με εναγώνια ερωτήματα για το είναι. Το κύτταρο για μια τέτοια διεργασία είναι η οικογένεια και δευτερευόντως το σχολείο. Το κλειδί βρίσκεται στις διεργασίες στο ήθος, στο ύφος , στις στοχεύσεις, και στις προτεραιότητες της οικογένειας.
Στην καθημερινή πρακτική ζωή της, στις πράξεις της, στον τρόπο που συναλλάσσεται, ζει και εργάζεται, και όχι στις ιδεολογικοπολιτικές ρητορείες και στις μεγαλοστομίες και στην δήθεν πάλη , για μια μελλοντική ιδεατή κοινωνία.
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΚΚΙΝΑΚΟΥ
Φταίνε βέβαια τα φρεάτια
Τόση ανθρωπότητα διοχετεύουν
Μπουκώνουν οι σχισμές
Φταίμε βέβαια κι εμείς
Πετάμε εκεί μέσα
Ότι μας παιδεύει
Κ. Δημουλά (Τα εύρετρα)
Αν αναλογιστεί κανείς τις αλλαγές που έχουν γίνει στην κοινωνία μας τα τελευταία 30 χρόνια θα εκπλαγεί. Αλλαγές όχι μόνο στο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο αλλά κυρίως στο εποικοδόμημα. Οι κοινωνικές συμπεριφορές των πολιτών και το ανθρωποείδωλο που έχει διαμορφωθεί έχει αλλάξει εντελώς τον κόσμο μας. Η κοινωνία και οι προσομοιώσεις της (οικογένεια, σχολείο, γειτονιά, παρέα) δεν έχουν καμία σχέση με την παραδοσιακή κοινότητα. Οι παραδοσιακές αξίες της συλλογικότητας, της επικοινωνίας, των κοινωνικών αποθεμάτων, έχουν πια εξαφανιστεί και στη θέση τους δεν μπήκε τίποτε που να συνενώνει και να διατηρεί τον κοινωνικό ιστό. Ιδιαίτερα η οικογένεια έχει αλλάξει και ως προς την δομή της και ως προς την λειτουργία της. Στα πλαίσια της παραδοσιακής οικογένειας γίνονταν τα πάντα. Ιατρική, εκπαίδευση , πολιτισμός λύση τεχνικών προβλημάτων, δίκαιο, ψυχαγωγία. Η οικογένεια ήτο τόπος και τρόπος δημιουργίας, τόπος και τρόπος παραγωγής νοήματος για τα μέλη της. Την χαρακτήριζε μια αξιοζήλευτη αυτονομία και δύναμη αυτεξουσιότητας.
Αντίθετα σήμερα όλες αυτές οι αρμοδιότητες έχουν εκχωρηθεί στους «ειδικούς».Ο χώρος της οικογένειας κατάντησε χώρος μη δράσης. Οι ειδικοί κάνουν τα πάντα. Αντί αυτών η οικογένεια και οι άνθρωποι έχασαν την αυτονομία τους. Ο περιπτεράς της γειτονιάς να μην ανοίξει μία μέρα αυξάνεται η εντροπία στους ανθρώπους, αυτόματα. Δεν μπορούμε να ζήσουμε πλέον χωρίς τους ειδικούς. Συνακόλουθα οι άνθρωποι εξαρτώνται ως υπάρξεις από διάφορες καταστάσεις. Από την τεχνολογία, από τον καταναλωτισμό, από τα υλικά αγαθά, από ουσίες κλπ. Η κοινωνία της κατανάλωσης, της ταχύτητας, της ανάπτυξης, δηλαδή το καπιταλιστικό σύστημα πριν καταστρέψει τη φύση και φανερώσει τα αδιέξοδά του, κατέστρεψε τον ψυχισμό των ανθρώπων. Κατασκευάζει ανθρώπους χωρίς αυτονομία, χωρίς αυτεξουσιότητα εξαρτητικούς και εξαρτημένους. Καταναλωτικούς και ενεργοβόρους. Πειθήνιους ετερόνομους και άβουλους. Γιατί σ αυτούς στηρίζεται, αναπαράγεται και διατηρείται. Επομένως οι εξαρτήσεις πριν πολιτογραφηθούν ως ψυχιατρικά προβλήματα, είναι βαθύτατα κοινωνικά και πολιτικά Βαφτίζονται επιστημονικά διότι οι ειδικοί βρίσκουν ρόλο ‘’επιλύοντας τα’’ Ούτε τα στεγνά ούτε τα προγράμματα υποκατάστατων ούτε οτιδήποτε άλλο θα μας λύσει το πρόβλημα..Οι απαγορεύσεις, οι τιμωρίες και η καταστολή απλώς μεγαλώνουν τον ΄΄κύκλο εργασιών’’. Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι αντί να στηριζόμαστε σ αυτά η να καταγγέλλουμε τις ελλείψεις του κράτους, και το ‘’άδικο της κοινωνίας’’, να φροντίσουμε στις προσομοιώσεις της κοινωνίας. (σχολείο γειτονιά και κυρίως οικογένεια) να διαμορφώσουμε συνθήκες παραγωγής νοήματος, για τις ανθρώπινες υπάρξεις. Στη θέση της κενοδοξίας, της υλοφροσύνης και του εφήμερου να βάλουμε αξίες πνευματικές, ανθρωπιστικές, με ηθικό νόημα. Το πρόβλημα των εξαρτήσεων δεν θα το λύσουν οι ειδικοί. Αυτοί συντηρούν το πρόβλημα και υπάρχουν εξαιτίας αυτού. Οι ειδικοί που είναι αλήθεια ότι αποφεύγουν τα μικρά σφάλματα, στο δρόμο όμως προς το μεγάλο λάθος.
Το πρόβλημα των εξαρτήσεων επίσης δεν θα το λύσει η αναμονή ενός άλλου κοινωνικού μοντέλου. Αυτό είναι άλλοθι για την αδιαφορία μας σαν πολιτών, σαν γονιών, σαν δασκάλων. Το πρόβλημα των εξαρτήσεων θα λυθεί αν ο καθένας στον μικρόκοσμό του δημιουργήσει συνθήκες παραγωγής νοήματος για τους ανθρώπους. Χωρίς υλοφροσύνες, χωρίς λαγνεία για το περιττό, χωρίς ματαιοσχολίες, με ερωτήματα για το φθαρτό, και με εναγώνια ερωτήματα για το είναι. Το κύτταρο για μια τέτοια διεργασία είναι η οικογένεια και δευτερευόντως το σχολείο. Το κλειδί βρίσκεται στις διεργασίες στο ήθος, στο ύφος , στις στοχεύσεις, και στις προτεραιότητες της οικογένειας.
Στην καθημερινή πρακτική ζωή της, στις πράξεις της, στον τρόπο που συναλλάσσεται, ζει και εργάζεται, και όχι στις ιδεολογικοπολιτικές ρητορείες και στις μεγαλοστομίες και στην δήθεν πάλη , για μια μελλοντική ιδεατή κοινωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου