Των ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ - ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΡΙΔΑΚΗ
Κλειστά παραμένουν δύο σημαντικά μνημεία της παλιάς πόλης, η κρήνη και ο Αγιος Ρόκκος στη Σπλάντζια, λόγω της έλλειψης φύλαξης!
Είχαν ανοίξει μόνο για τέσσερις μέρες, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του p-public. Ηταν στις 18, 19, 20 και 21 Ιουνίου όταν το κοινό μπόρεσε να τα επισκεφτεί με αφορμή τις εκδηλώσεις τις οποίες φιλοξένησαν. Εκδηλώσεις που υποστηρίχθηκαν από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Χανίων και νέους Χανιώτες αρχιτέκτονες με θέμα τον δημόσιο χώρο.
Τώρα, όμως, τα φώτα έχουν σβήσει και στα μνημεία έχει μπει ξανά “λουκέτο”.
Υπάρχει η περίπτωση να φωτιστούν και να γίνουν επισκέψιμα; “Ναι”, απαντά η Αρχαιολογία. Αρκεί, όμως, να λυθεί το θέμα της φύλαξης. Πώς και πότε; Αγνωστο…
Ο προϊστάμενος της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης απαντά σε ερώτηση για την κρήνη: “Είναι ένα ωραίο μνημείο του 18ου αιώνα. Είχε χρησιμοποιηθεί για τις τελετουργικές νίψεις όταν ο ναός του Αγίου Νικολάου ήταν τζαμί. Ηταν δηλαδή μια κρήνη όπως αυτές που συναντάμε σε όλα τα τζαμιά. Από την κρήνη περνούσαν οι πιστοί για να πλύνουν τα πόδια τους πριν μπουν στο τζαμί”.
Ο κ. Ανδριανάκης σημειώνει επίσης ότι η κρήνη της Σπλάντζιας “συνδέεται με το δίκτυο δεξαμενών της βενετοκρατίας, οι οποίες βρίσκονται στην πίσω πλευρά και σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό κατεστραμμένες”.
Η συγκεκριμένη κρήνη είχε… καταχωθεί κατά τη δεκαετία του ’50 και τη δεκαετία του ’80 αποκαλύφθηκε από την Αρχαιολογία στο πλαίσιο προγράμματος και είχε αποκατασταθεί πλήρως. Ποτέ όμως δεν λειτούργησε ως επισκέψιμος χώρος.
“Είναι αλήθεια ότι παραμένει κλειστή”, παραδέχεται ο προϊστάμενος της 28ης Εφορείας Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και εξηγεί:
“Υπάρχει ένα πρόβλημα που είναι γενικό για τα μνημεία και αφορά το θέμα της φύλαξης. Το συγκεκριμένο μνημείο είναι και κατά κάποιον τρόπο απομονωμένο αφού βρίσκεται σε βάθος. Επιπλέον, οι περισσότεροι σέβονται μεν τα μνημεία αλλά δυστυχώς ορισμένοι δεν τα σέβονται. Εκεί, λοιπόν, υπάρχει ένα πρόβλημα το οποίο αν θα μπορούσαμε να το λύσουμε, θα μπορούσε το μνημείο να γίνει επισκέψιμο. Το θέμα του φωτισμού είναι απλό για να λυθεί σε συνεννόηση με το Δήμο. Η πιο μεγάλη μας δυσκολία είναι να λύσουμε το θέμα της φύλαξης. Και εγώ θεωρώ πολύ θετικό το να λειτουργεί και να είναι ανοιχτό το μνημείο αυτό. Και ο Αγιος Ρόκκος έχει το ίδιο πρόβλημα”. Για τον Αγιο Ρόκκο ειδικότερα ο κ. Ανδριανάκης τάσσεται υπέρ του να βρεθεί μια λιτή χρήση του χώρου, όπως το να φιλοξενεί εκθέσεις.
Θετική
η ανταπόκριση
των κατοίκων
Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από μέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στάθηκαν αφορμή πολλοί Χανιώτες και ξένοι επισκέπτες να ανακαλύψουν άγνωστες γωνιές της πόλης και μνημεία.
Η κρήνη ήταν ένα από αυτά: “Πριν αρχίσουν οι εκδηλώσεις έγινε ένας καθαρισμός του χώρου αφού υπήρχαν μπάζα και σκουπίδια. Κι αυτό σε μια πλατεία που έχει κόσμο, αλλά κανείς δεν ασχολούνταν με αυτό τον χώρο”, θα πει για την κρήνη το μέλος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και της ομάδας P Public Ματίλντα Σκουλά και πρόσθεσε: “Ακόμα και άνθρωποι που μένουν στη Σπλάντζια νόμιζαν ότι ο χώρος είναι κλειστός ή ότι ήταν τουαλέτες και δεν είχαν κατέβει ποτέ. Οι μόνοι που ήξεραν την ιστορία του ήταν κάποιοι παππούδες”
Η κα Σκουλά υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι στόχος των εκδηλώσεων ήταν αφενός να αναδειχθούν ορισμένοι ξεχασμένοι χώροι αλλά και να δωθεί το έναυσμα για μια διαφορετική αντιμετώπισή τους: “Τα Χανιά έχουν πάρα πολλούς τέτοιους χώρους αρκεί να έχεις τα μάτια να τους δεις. Ωστόσο, έχουμε μάθει να αγνοούμε τον δημόσιο χώρο γιατί δεν είναι ελεύθερος, σχεδιασμένος ή καθαρός. Μιλώντας με τη δημοτική αρχή κατά την προετοιμασία των εκδηλώσεων διαπιστώσαμε ότι αντιμετωπίζουν τον δημόσιο χώρο σύμφωνα με την εμπορική του αξία. Γι’ αυτούς η πλατεία είναι μια πλατεία που νοικιάζουν τραπεζοκαθίσματα, όπως και οι περισσότερες πλατείες. Εμείς θέλαμε να δημιουργήσουμε μια διαφορετική συνθήκη βίωσης του δημόσιου χώρου και ένα ενδιαφέρον για περιοχές που οι περισσότεροι τις αγνοούν, γιατί δεν πηγαίνει το αυτοκίνητο”. Η κα Σκουλά, ανέφερε ακόμα ότι αίτημα των αρχιτεκτόνων που στήριξαν τις εκδηλώσεις είναι να μείνει η κρήνη ανοιχτή, προσβάσιμη, καθαρή και φωτισμένη: “Καλό θα ήταν επίσης να υπήρχε μια ενημερωτική πινακίδα που να λέει την ιστορία της αφού οι περισσότεροι την αγνοούμε”, τόνισε σχετικά, ενώ καταλήγοντας σημείωσε ότι η ανταπόκριση των κατοίκων της περιοχής απέναντι στις εκδηλώσεις που ανέδειξαν, μεταξύ άλλων, την κρήνη, τον Αγ. Ρόκκο αλλά και την παλιά τούρκικη πλατεία της Σπλάντζιας που βρίσκεται στα δεξιά της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου, ήταν πολύ θετική καθώς και οι ίδιοι φαίνεται ότι επιθυμούν την ανάδειξη των χώρων.
Η κρήνη
Η μεγάλη υπόγεια κρήνη της Σπλάντζιας έγινε κατά τον 18ο αιώνα και η διαμόρφωση του χώρου αντίστοιχα στα τέλη του 19ου αιώνα.
Είκοσι έξι πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν στην αίθουσα της κρήνης, η οποία και είναι χωρισμένη σε τρεις στενόμακρες αίθουσες από τοξοστοιχίες των δύο τόξων. Πίσω από το λαξευτό τοίχο υπάρχει ισοπλατής θολοσκέπαστη δεξαμενή, που έχει ορθογώνιο άνοιγμα για την υπερχείλιση του νερού, αλλά και για τον καθαρισμό της.
Ο Αγιος Ρόκκος
Ο ναός του Αγίου Ρόκκου σώζεται σε καλή κατάσταση στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας της Σπλάντζιας, κοντά στον ναό του Αγίου Νικολάου. Αποτελείται από δυο διαφορετικής μορφής καμαροσκέπαστα κλίτη από τα οποία το αρχαιότερο ήταν το βόρειο, μια απλή κατασκευή χωρίς κανένα διάκοσμο. Στη νότια όψη το κέντρο καταλαμβάνει θύρωμα με τριγωνικό αέτωμα και δυο μεγάλα παράθυρα. Κάτω από το γείσο υπάρχει επιγραφή: «Αφιερωμένο στον άριστο και μέγιστο Θεό και στον Θείο Ρόκκο. 1630». Η επιγραφή D(IVO) ROCCO (στο θείο Ρόκκο) υπάρχει και στην πρόσοψη. Ο ναός φαίνεται να κτίστηκε μετά από κάποια επιδημία πανώλης από την οποία, όπως είναι γνωστό, προστάτευε ο Άγιος Ρόκκος.
(Χανιώτικα νέα-2/7/2010)
Κλειστά παραμένουν δύο σημαντικά μνημεία της παλιάς πόλης, η κρήνη και ο Αγιος Ρόκκος στη Σπλάντζια, λόγω της έλλειψης φύλαξης!
Είχαν ανοίξει μόνο για τέσσερις μέρες, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του p-public. Ηταν στις 18, 19, 20 και 21 Ιουνίου όταν το κοινό μπόρεσε να τα επισκεφτεί με αφορμή τις εκδηλώσεις τις οποίες φιλοξένησαν. Εκδηλώσεις που υποστηρίχθηκαν από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Χανίων και νέους Χανιώτες αρχιτέκτονες με θέμα τον δημόσιο χώρο.
Τώρα, όμως, τα φώτα έχουν σβήσει και στα μνημεία έχει μπει ξανά “λουκέτο”.
Υπάρχει η περίπτωση να φωτιστούν και να γίνουν επισκέψιμα; “Ναι”, απαντά η Αρχαιολογία. Αρκεί, όμως, να λυθεί το θέμα της φύλαξης. Πώς και πότε; Αγνωστο…
Ο προϊστάμενος της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης απαντά σε ερώτηση για την κρήνη: “Είναι ένα ωραίο μνημείο του 18ου αιώνα. Είχε χρησιμοποιηθεί για τις τελετουργικές νίψεις όταν ο ναός του Αγίου Νικολάου ήταν τζαμί. Ηταν δηλαδή μια κρήνη όπως αυτές που συναντάμε σε όλα τα τζαμιά. Από την κρήνη περνούσαν οι πιστοί για να πλύνουν τα πόδια τους πριν μπουν στο τζαμί”.
Ο κ. Ανδριανάκης σημειώνει επίσης ότι η κρήνη της Σπλάντζιας “συνδέεται με το δίκτυο δεξαμενών της βενετοκρατίας, οι οποίες βρίσκονται στην πίσω πλευρά και σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό κατεστραμμένες”.
Η συγκεκριμένη κρήνη είχε… καταχωθεί κατά τη δεκαετία του ’50 και τη δεκαετία του ’80 αποκαλύφθηκε από την Αρχαιολογία στο πλαίσιο προγράμματος και είχε αποκατασταθεί πλήρως. Ποτέ όμως δεν λειτούργησε ως επισκέψιμος χώρος.
“Είναι αλήθεια ότι παραμένει κλειστή”, παραδέχεται ο προϊστάμενος της 28ης Εφορείας Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και εξηγεί:
“Υπάρχει ένα πρόβλημα που είναι γενικό για τα μνημεία και αφορά το θέμα της φύλαξης. Το συγκεκριμένο μνημείο είναι και κατά κάποιον τρόπο απομονωμένο αφού βρίσκεται σε βάθος. Επιπλέον, οι περισσότεροι σέβονται μεν τα μνημεία αλλά δυστυχώς ορισμένοι δεν τα σέβονται. Εκεί, λοιπόν, υπάρχει ένα πρόβλημα το οποίο αν θα μπορούσαμε να το λύσουμε, θα μπορούσε το μνημείο να γίνει επισκέψιμο. Το θέμα του φωτισμού είναι απλό για να λυθεί σε συνεννόηση με το Δήμο. Η πιο μεγάλη μας δυσκολία είναι να λύσουμε το θέμα της φύλαξης. Και εγώ θεωρώ πολύ θετικό το να λειτουργεί και να είναι ανοιχτό το μνημείο αυτό. Και ο Αγιος Ρόκκος έχει το ίδιο πρόβλημα”. Για τον Αγιο Ρόκκο ειδικότερα ο κ. Ανδριανάκης τάσσεται υπέρ του να βρεθεί μια λιτή χρήση του χώρου, όπως το να φιλοξενεί εκθέσεις.
Θετική
η ανταπόκριση
των κατοίκων
Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από μέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στάθηκαν αφορμή πολλοί Χανιώτες και ξένοι επισκέπτες να ανακαλύψουν άγνωστες γωνιές της πόλης και μνημεία.
Η κρήνη ήταν ένα από αυτά: “Πριν αρχίσουν οι εκδηλώσεις έγινε ένας καθαρισμός του χώρου αφού υπήρχαν μπάζα και σκουπίδια. Κι αυτό σε μια πλατεία που έχει κόσμο, αλλά κανείς δεν ασχολούνταν με αυτό τον χώρο”, θα πει για την κρήνη το μέλος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και της ομάδας P Public Ματίλντα Σκουλά και πρόσθεσε: “Ακόμα και άνθρωποι που μένουν στη Σπλάντζια νόμιζαν ότι ο χώρος είναι κλειστός ή ότι ήταν τουαλέτες και δεν είχαν κατέβει ποτέ. Οι μόνοι που ήξεραν την ιστορία του ήταν κάποιοι παππούδες”
Η κα Σκουλά υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι στόχος των εκδηλώσεων ήταν αφενός να αναδειχθούν ορισμένοι ξεχασμένοι χώροι αλλά και να δωθεί το έναυσμα για μια διαφορετική αντιμετώπισή τους: “Τα Χανιά έχουν πάρα πολλούς τέτοιους χώρους αρκεί να έχεις τα μάτια να τους δεις. Ωστόσο, έχουμε μάθει να αγνοούμε τον δημόσιο χώρο γιατί δεν είναι ελεύθερος, σχεδιασμένος ή καθαρός. Μιλώντας με τη δημοτική αρχή κατά την προετοιμασία των εκδηλώσεων διαπιστώσαμε ότι αντιμετωπίζουν τον δημόσιο χώρο σύμφωνα με την εμπορική του αξία. Γι’ αυτούς η πλατεία είναι μια πλατεία που νοικιάζουν τραπεζοκαθίσματα, όπως και οι περισσότερες πλατείες. Εμείς θέλαμε να δημιουργήσουμε μια διαφορετική συνθήκη βίωσης του δημόσιου χώρου και ένα ενδιαφέρον για περιοχές που οι περισσότεροι τις αγνοούν, γιατί δεν πηγαίνει το αυτοκίνητο”. Η κα Σκουλά, ανέφερε ακόμα ότι αίτημα των αρχιτεκτόνων που στήριξαν τις εκδηλώσεις είναι να μείνει η κρήνη ανοιχτή, προσβάσιμη, καθαρή και φωτισμένη: “Καλό θα ήταν επίσης να υπήρχε μια ενημερωτική πινακίδα που να λέει την ιστορία της αφού οι περισσότεροι την αγνοούμε”, τόνισε σχετικά, ενώ καταλήγοντας σημείωσε ότι η ανταπόκριση των κατοίκων της περιοχής απέναντι στις εκδηλώσεις που ανέδειξαν, μεταξύ άλλων, την κρήνη, τον Αγ. Ρόκκο αλλά και την παλιά τούρκικη πλατεία της Σπλάντζιας που βρίσκεται στα δεξιά της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου, ήταν πολύ θετική καθώς και οι ίδιοι φαίνεται ότι επιθυμούν την ανάδειξη των χώρων.
Η κρήνη
Η μεγάλη υπόγεια κρήνη της Σπλάντζιας έγινε κατά τον 18ο αιώνα και η διαμόρφωση του χώρου αντίστοιχα στα τέλη του 19ου αιώνα.
Είκοσι έξι πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν στην αίθουσα της κρήνης, η οποία και είναι χωρισμένη σε τρεις στενόμακρες αίθουσες από τοξοστοιχίες των δύο τόξων. Πίσω από το λαξευτό τοίχο υπάρχει ισοπλατής θολοσκέπαστη δεξαμενή, που έχει ορθογώνιο άνοιγμα για την υπερχείλιση του νερού, αλλά και για τον καθαρισμό της.
Ο Αγιος Ρόκκος
Ο ναός του Αγίου Ρόκκου σώζεται σε καλή κατάσταση στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας της Σπλάντζιας, κοντά στον ναό του Αγίου Νικολάου. Αποτελείται από δυο διαφορετικής μορφής καμαροσκέπαστα κλίτη από τα οποία το αρχαιότερο ήταν το βόρειο, μια απλή κατασκευή χωρίς κανένα διάκοσμο. Στη νότια όψη το κέντρο καταλαμβάνει θύρωμα με τριγωνικό αέτωμα και δυο μεγάλα παράθυρα. Κάτω από το γείσο υπάρχει επιγραφή: «Αφιερωμένο στον άριστο και μέγιστο Θεό και στον Θείο Ρόκκο. 1630». Η επιγραφή D(IVO) ROCCO (στο θείο Ρόκκο) υπάρχει και στην πρόσοψη. Ο ναός φαίνεται να κτίστηκε μετά από κάποια επιδημία πανώλης από την οποία, όπως είναι γνωστό, προστάτευε ο Άγιος Ρόκκος.
(Χανιώτικα νέα-2/7/2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου