Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
Δύο σημαντικά μνημεία της παλιάς πόλης των Χανίων, η κρήνη και ο Αγιος Ρόκκος στη Σπλάντζια, παραμένουν κλειστά λόγω έλλειψης φύλαξης. Ανοιξαν μόνο για τέσσερις μέρες, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Ρ-Public» (18, 19, 20 και 21 Ιουνίου) και το κοινό μπόρεσε να τα επισκεφτεί με αφορμή τις εκδηλώσεις που φιλοξένησαν. Αυτές υποστηρίχθηκαν από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Χανίων και νέους Χανιώτες αρχιτέκτονες και είχαν θέμα τον δημόσιο χώρο.
Κλειστός παραμένει λόγω φύλαξης και ο Αγιος Ρόκκος, στην πλατεία της Σπλάντζιας. Ηταν ο προστάτης των Χανίων από την πανώλη Κλειστός παραμένει λόγω φύλαξης και ο Αγιος Ρόκκος, στην πλατεία της Σπλάντζιας. Ηταν ο προστάτης των Χανίων από την πανώλη Τώρα, όμως, τα φώτα ξανάσβησαν και στα μνημεία έχει μπει ξανά «λουκέτο». Υπάρχει η περίπτωση να φωτιστούν και να γίνουν επισκέψιμα; «Ναι», απαντά η Αρχαιολογία. Αρκεί να λυθεί το θέμα της φύλαξης. Πώς και πότε; Αγνωστο...
Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της 28ης Εφορείας Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, Μιχάλη Ανδριανάκη, η κρήνη, μνημείο του 18ου αιώνα, είχε χρησιμοποιηθεί για τις τελετουργικές νίψεις όταν ο ναός του Αγίου Νικολάου ήταν τζαμί. «Ηταν, δηλαδή, μια κρήνη όπως αυτές που συναντάμε σε όλα τα τζαμιά. Από αυτήν περνούσαν οι πιστοί για να πλύνουν τα πόδια τους πριν μπουν στο τζαμί». Ο κ. Ανδριανάκης σημειώνει, επίσης, ότι η κρήνη της Σπλάντζιας «συνδέεται με το δίκτυο δεξαμενών της Βενετοκρατίας, οι οποίες βρίσκονται στην πίσω πλευρά και σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό κατεστραμμένες».
Η συγκεκριμένη κρήνη είχε... καταχωθεί κατά τη δεκαετία του '50 και τη δεκαετία του '80 αποκαλύφθηκε και αποκαταστάθηκε πλήρως. Ποτέ, όμως, δεν λειτούργησε ως επισκέψιμος χώρος. Ο κ. Ανδριανάκης παραδέχεται ότι το πρόβλημα της φύλαξης των μνημείων «είναι γενικό. Το συγκεκριμένο μνημείο είναι και κατά κάποιον τρόπο απομονωμένο, αφού βρίσκεται σε βάθος. Επιπλέον, ορισμένοι, δυστυχώς, δεν σέβονται τα μνημεία. Εκεί, λοιπόν, υπάρχει ένα πρόβλημα το οποίο αν θα μπορούσαμε να το λύσουμε, θα μπορούσε το μνημείο να γίνει επισκέψιμο. Το θέμα του φωτισμού είναι απλό για να λυθεί σε συνεννόηση με τον δήμο. Η πιο μεγάλη μας δυσκολία είναι να λύσουμε το θέμα της φύλαξης. Είναι πολύ σημαντικό το να λειτουργεί και να είναι ανοιχτό το μνημείο αυτό. Και ο Αγιος Ρόκκος έχει το ίδιο πρόβλημα». Ειδικά για τον Αγιο Ρόκκο ο κ. Ανδριανάκης τάσσεται υπέρ τού να βρεθεί μια λιτή χρήση του χώρου, όπως το να φιλοξενεί εκθέσεις.
Η κρήνη είχε χρησιμοποιηθεί και για τελετουργικές νίψεις, όταν ο Αγιος Νικόλαος ήταν τζαμί Η κρήνη είχε χρησιμοποιηθεί και για τελετουργικές νίψεις, όταν ο Αγιος Νικόλαος ήταν τζαμί
Ηταν γεμάτη μπάζα και σκουπίδια
Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από μέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στάθηκαν αφορμή πολλοί Χανιώτες και ξένοι επισκέπτες να ανακαλύψουν άγνωστες γωνιές της πόλης και μνημεία.
Η κρήνη ήταν ένα από αυτά: «Πριν αρχίσουν οι εκδηλώσεις έγινε ένας καθαρισμός του χώρου, αφού υπήρχαν μπάζα και σκουπίδια. Κι αυτό σε μια πλατεία που έχει κόσμο, αλλά κανείς δεν ασχολούνταν με αυτόν τον χώρο», μας λέει το μέλος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και της ομάδας «Ρ Public» Ματίλντα Σκουλά. «Ακόμα και άνθρωποι που μένουν στη Σπλάντζια νόμιζαν ότι ο χώρος είναι κλειστός ή ότι ήταν τουαλέτες και δεν είχαν κατεβεί ποτέ. Οι μόνοι που ήξεραν την ιστορία του ήταν κάποιοι παππούδες».
Η κ. Σκουλά υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι στόχος των εκδηλώσεων «Ρ Public» ήταν αφ' ενός να αναδειχτούν ορισμένοι ξεχασμένοι χώροι και αφ' ετέρου να δοθεί το έναυσμα για μια διαφορετική αντιμετώπισή τους: «Τα Χανιά έχουν πάρα πολλούς τέτοιους χώρους, αρκεί να έχεις τα μάτια να τους δεις. Ωστόσο, έχουμε μάθει να αγνοούμε τον δημόσιο χώρο γιατί δεν είναι ελεύθερος, σχεδιασμένος ή καθαρός. Μιλώντας με τη δημοτική αρχή κατά την προετοιμασία των εκδηλώσεων διαπιστώσαμε ότι αντιμετωπίζει τον δημόσιο χώρο σύμφωνα με την εμπορική του αξία. Γι' αυτούς η πλατεία είναι μια πλατεία όπου νοικιάζουν τραπεζοκαθίσματα, όπως και οι περισσότερες. Εμείς θέλαμε να δημιουργήσουμε μια διαφορετική συνθήκη βίωσης του δημόσιου χώρου και ένα ενδιαφέρον για περιοχές που οι περισσότεροι τις αγνοούν, γιατί δεν πηγαίνει το αυτοκίνητο».
Η κ. Σκουλά τονίζει ότι αίτημα των αρχιτεκτόνων είναι να μείνει η κρήνη ανοιχτή, προσβάσιμη, καθαρή και φωτισμένη: «Καλό θα ήταν επίσης να υπήρχε μια ενημερωτική πινακίδα που να λέει την ιστορία της, αφού οι περισσότεροι την αγνοούμε». Σημειώνει, δε, πόσο μεγάλη ανταπόκριση είχαν οι εκδηλώσεις, αφού ανέδειξαν όχι μόνο την κρήνη και τον Αγ. Ρόκκο, αλλά και την παλιά τουρκική πλατεία της Σπλάντζιας που βρίσκεται στα δεξιά της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου.
Μνημεία που ζητούν προσοχή
Η κρήνη: η μεγάλη υπόγεια κρήνη της Σπλάντζιας έγινε κατά τον 18ο αιώνα και η διαμόρφωση του χώρου αντίστοιχα στα τέλη του 19ου αιώνα.
Είκοσι έξι πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν στην αίθουσα της κρήνης, η οποία και είναι χωρισμένη σε τρεις στενόμακρες αίθουσες από τοξοστοιχίες των δύο τόξων. Πίσω από το λαξευτό τοίχο υπάρχει ισοπλατής θολοσκέπαστη δεξαμενή, που έχει ορθογώνιο άνοιγμα για την υπερχείλιση του νερού, αλλά και για τον καθαρισμό της.
Ο Αγιος Ρόκκος: σώζεται σε καλή κατάσταση στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας της Σπλάντζιας, κοντά στο ναό του Αγίου Νικολάου. Αποτελείται από δύο διαφορετικής μορφής καμαροσκέπαστα κλίτη, από τα οποία το αρχαιότερο ήταν το βόρειο, μια απλή κατασκευή χωρίς κανένα διάκοσμο. Στη νότια όψη το κέντρο καταλαμβάνει θύρωμα με τριγωνικό αέτωμα και δυο μεγάλα παράθυρα. Κάτω από το γείσο υπάρχει επιγραφή: «Αφιερωμένο στον άριστο και μέγιστο Θεό και στον Θείο Ρόκκο. 1630». Η επιγραφή D(IVO) ROCCO (στον Θείο Ρόκκο) υπάρχει και στην πρόσοψη. Ο ναός φαίνεται να κτίστηκε έπειτα από κάποια επιδημία πανώλους, από την οποία, όπως είναι γνωστό, προστάτευε ο Αγιος Ρόκκος.
(Ελευθεροτυπία - 7/7/2010)
Link: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=180927
Δύο σημαντικά μνημεία της παλιάς πόλης των Χανίων, η κρήνη και ο Αγιος Ρόκκος στη Σπλάντζια, παραμένουν κλειστά λόγω έλλειψης φύλαξης. Ανοιξαν μόνο για τέσσερις μέρες, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Ρ-Public» (18, 19, 20 και 21 Ιουνίου) και το κοινό μπόρεσε να τα επισκεφτεί με αφορμή τις εκδηλώσεις που φιλοξένησαν. Αυτές υποστηρίχθηκαν από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Χανίων και νέους Χανιώτες αρχιτέκτονες και είχαν θέμα τον δημόσιο χώρο.
Κλειστός παραμένει λόγω φύλαξης και ο Αγιος Ρόκκος, στην πλατεία της Σπλάντζιας. Ηταν ο προστάτης των Χανίων από την πανώλη Κλειστός παραμένει λόγω φύλαξης και ο Αγιος Ρόκκος, στην πλατεία της Σπλάντζιας. Ηταν ο προστάτης των Χανίων από την πανώλη Τώρα, όμως, τα φώτα ξανάσβησαν και στα μνημεία έχει μπει ξανά «λουκέτο». Υπάρχει η περίπτωση να φωτιστούν και να γίνουν επισκέψιμα; «Ναι», απαντά η Αρχαιολογία. Αρκεί να λυθεί το θέμα της φύλαξης. Πώς και πότε; Αγνωστο...
Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της 28ης Εφορείας Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, Μιχάλη Ανδριανάκη, η κρήνη, μνημείο του 18ου αιώνα, είχε χρησιμοποιηθεί για τις τελετουργικές νίψεις όταν ο ναός του Αγίου Νικολάου ήταν τζαμί. «Ηταν, δηλαδή, μια κρήνη όπως αυτές που συναντάμε σε όλα τα τζαμιά. Από αυτήν περνούσαν οι πιστοί για να πλύνουν τα πόδια τους πριν μπουν στο τζαμί». Ο κ. Ανδριανάκης σημειώνει, επίσης, ότι η κρήνη της Σπλάντζιας «συνδέεται με το δίκτυο δεξαμενών της Βενετοκρατίας, οι οποίες βρίσκονται στην πίσω πλευρά και σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό κατεστραμμένες».
Η συγκεκριμένη κρήνη είχε... καταχωθεί κατά τη δεκαετία του '50 και τη δεκαετία του '80 αποκαλύφθηκε και αποκαταστάθηκε πλήρως. Ποτέ, όμως, δεν λειτούργησε ως επισκέψιμος χώρος. Ο κ. Ανδριανάκης παραδέχεται ότι το πρόβλημα της φύλαξης των μνημείων «είναι γενικό. Το συγκεκριμένο μνημείο είναι και κατά κάποιον τρόπο απομονωμένο, αφού βρίσκεται σε βάθος. Επιπλέον, ορισμένοι, δυστυχώς, δεν σέβονται τα μνημεία. Εκεί, λοιπόν, υπάρχει ένα πρόβλημα το οποίο αν θα μπορούσαμε να το λύσουμε, θα μπορούσε το μνημείο να γίνει επισκέψιμο. Το θέμα του φωτισμού είναι απλό για να λυθεί σε συνεννόηση με τον δήμο. Η πιο μεγάλη μας δυσκολία είναι να λύσουμε το θέμα της φύλαξης. Είναι πολύ σημαντικό το να λειτουργεί και να είναι ανοιχτό το μνημείο αυτό. Και ο Αγιος Ρόκκος έχει το ίδιο πρόβλημα». Ειδικά για τον Αγιο Ρόκκο ο κ. Ανδριανάκης τάσσεται υπέρ τού να βρεθεί μια λιτή χρήση του χώρου, όπως το να φιλοξενεί εκθέσεις.
Η κρήνη είχε χρησιμοποιηθεί και για τελετουργικές νίψεις, όταν ο Αγιος Νικόλαος ήταν τζαμί Η κρήνη είχε χρησιμοποιηθεί και για τελετουργικές νίψεις, όταν ο Αγιος Νικόλαος ήταν τζαμί
Ηταν γεμάτη μπάζα και σκουπίδια
Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από μέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στάθηκαν αφορμή πολλοί Χανιώτες και ξένοι επισκέπτες να ανακαλύψουν άγνωστες γωνιές της πόλης και μνημεία.
Η κρήνη ήταν ένα από αυτά: «Πριν αρχίσουν οι εκδηλώσεις έγινε ένας καθαρισμός του χώρου, αφού υπήρχαν μπάζα και σκουπίδια. Κι αυτό σε μια πλατεία που έχει κόσμο, αλλά κανείς δεν ασχολούνταν με αυτόν τον χώρο», μας λέει το μέλος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και της ομάδας «Ρ Public» Ματίλντα Σκουλά. «Ακόμα και άνθρωποι που μένουν στη Σπλάντζια νόμιζαν ότι ο χώρος είναι κλειστός ή ότι ήταν τουαλέτες και δεν είχαν κατεβεί ποτέ. Οι μόνοι που ήξεραν την ιστορία του ήταν κάποιοι παππούδες».
Η κ. Σκουλά υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι στόχος των εκδηλώσεων «Ρ Public» ήταν αφ' ενός να αναδειχτούν ορισμένοι ξεχασμένοι χώροι και αφ' ετέρου να δοθεί το έναυσμα για μια διαφορετική αντιμετώπισή τους: «Τα Χανιά έχουν πάρα πολλούς τέτοιους χώρους, αρκεί να έχεις τα μάτια να τους δεις. Ωστόσο, έχουμε μάθει να αγνοούμε τον δημόσιο χώρο γιατί δεν είναι ελεύθερος, σχεδιασμένος ή καθαρός. Μιλώντας με τη δημοτική αρχή κατά την προετοιμασία των εκδηλώσεων διαπιστώσαμε ότι αντιμετωπίζει τον δημόσιο χώρο σύμφωνα με την εμπορική του αξία. Γι' αυτούς η πλατεία είναι μια πλατεία όπου νοικιάζουν τραπεζοκαθίσματα, όπως και οι περισσότερες. Εμείς θέλαμε να δημιουργήσουμε μια διαφορετική συνθήκη βίωσης του δημόσιου χώρου και ένα ενδιαφέρον για περιοχές που οι περισσότεροι τις αγνοούν, γιατί δεν πηγαίνει το αυτοκίνητο».
Η κ. Σκουλά τονίζει ότι αίτημα των αρχιτεκτόνων είναι να μείνει η κρήνη ανοιχτή, προσβάσιμη, καθαρή και φωτισμένη: «Καλό θα ήταν επίσης να υπήρχε μια ενημερωτική πινακίδα που να λέει την ιστορία της, αφού οι περισσότεροι την αγνοούμε». Σημειώνει, δε, πόσο μεγάλη ανταπόκριση είχαν οι εκδηλώσεις, αφού ανέδειξαν όχι μόνο την κρήνη και τον Αγ. Ρόκκο, αλλά και την παλιά τουρκική πλατεία της Σπλάντζιας που βρίσκεται στα δεξιά της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου.
Μνημεία που ζητούν προσοχή
Η κρήνη: η μεγάλη υπόγεια κρήνη της Σπλάντζιας έγινε κατά τον 18ο αιώνα και η διαμόρφωση του χώρου αντίστοιχα στα τέλη του 19ου αιώνα.
Είκοσι έξι πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούν στην αίθουσα της κρήνης, η οποία και είναι χωρισμένη σε τρεις στενόμακρες αίθουσες από τοξοστοιχίες των δύο τόξων. Πίσω από το λαξευτό τοίχο υπάρχει ισοπλατής θολοσκέπαστη δεξαμενή, που έχει ορθογώνιο άνοιγμα για την υπερχείλιση του νερού, αλλά και για τον καθαρισμό της.
Ο Αγιος Ρόκκος: σώζεται σε καλή κατάσταση στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας της Σπλάντζιας, κοντά στο ναό του Αγίου Νικολάου. Αποτελείται από δύο διαφορετικής μορφής καμαροσκέπαστα κλίτη, από τα οποία το αρχαιότερο ήταν το βόρειο, μια απλή κατασκευή χωρίς κανένα διάκοσμο. Στη νότια όψη το κέντρο καταλαμβάνει θύρωμα με τριγωνικό αέτωμα και δυο μεγάλα παράθυρα. Κάτω από το γείσο υπάρχει επιγραφή: «Αφιερωμένο στον άριστο και μέγιστο Θεό και στον Θείο Ρόκκο. 1630». Η επιγραφή D(IVO) ROCCO (στον Θείο Ρόκκο) υπάρχει και στην πρόσοψη. Ο ναός φαίνεται να κτίστηκε έπειτα από κάποια επιδημία πανώλους, από την οποία, όπως είναι γνωστό, προστάτευε ο Αγιος Ρόκκος.
(Ελευθεροτυπία - 7/7/2010)
Link: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=180927
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου