"Η εμπειρία ν’ αποκτήσει την έννοια της αποκάλυψης”

Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
Τι μέρες και αυτές. Εδώ και παντού. Από πού να ξεκινήσεις και πού να τελειώσεις... Και σε τι να πρωτοαναφερθείς; Στο σφαγείο της Γάζας; Στην αλλαγή πλανητάρχη στις ΗΠΑ; Στη βία που κλιμακώνεται επικίνδυνα σε όλο τον κόσμο και βέβαια και στη χώρα μας; Στη συμπεριφορά ορισμένων αστυνομικών που "ξεσπούν" σε ανυποψίαστους νέους;
Θες να ηρεμήσεις μα δεν μπορείς. Θες να ξεφύγεις από τη θλιβερή πραγματικότητα, αλλά δυσκολεύεσαι. Αναζητάς νόημα αλλά δεν μπορείς να βρεις μέσα σε έναν ταραγμένο κόσμο. Αλλά, ακόμα και το να βρεις νόημα, ίσως να μην έχει κανένα νόημα. Γιατί η αναζήτηση του νοήματος είναι αυτό που μετράει περισσότερο και σου επιτρέπει να μη χάνεις τη νεότητά σου...
Και η αναζήτηση έρχεται μέσα από το διάβασμα, τις παρέες, τις συνομιλίες, τις εμπειρίες, τα απρόοπτα...
Για παράδειγμα, ένας περίπατος στην παλιά πόλη των Χανίων, στα σοκάκια και στα χρώματά της, δεν έχει κανένα κόστος. Αντίθετα περιέχει μιαν αληθινή ελευθερία. Επιτρέπει στον περιπατητή να ταξιδεύσει σε μιαν άλλη εποχή. Να χαλαρώσει, να μελαγχολήσει, να αγαπήσει, να στοχαστεί, να... χαθεί.
Εκεί, στις γειτονιές από τις οποίες πέρασε η περίφημη Αδελίνα Γκυττάρ, γνωστή ως μαντάμ Ορτάνς, η οποία ήρθε το 1897 από τη Μασσαλία ή τη Σμύρνη και γνώρισε μεγάλες δόξες στο καφέ-σαντάν των αρχών του περασμένου αιώνα “London bar” στο κέντρο των Χανίων, όπου αρτίστες από την Ευρώπη ψυχαγωγούσαν τους αξιωματικούς των στόλων. Εκεί όπου κατοίκησε ο Σαλής ο βαρκάρης, αυτός ο γεροδεμένος και πελώριος νέγρος με το αγαθό πρόσωπο και την ψυχή μικρού παιδιού, που ήρθε από τη Βόρεια Αφρική και δεν έπαψε ποτέ να αγαπάει τους ανθρώπους. Εκεί όπου βρέθηκαν ο Αλί Κογκό, ο Μάραθας, η Αμπλά και τόσοι άλλοι...
Πώς, όμως, θα είναι ο μελλοντικός κόσμος; Χθες, διάβασα στο ένθετο "7" της "Κυριακάτικης" τις επιστολές που είχε στείλει ο Μάνος Χατζιδάκις το 1968 από την Αμερική -τότε που έκανε παρέα με χίπις και ροκ καλλιτέχνες- στον φίλο του στην Ελλάδα, σκηνοθέτη Δημήτρη Βερνίκο. Σε μία από αυτές έγραφε:
«Τώρα αρχίζω να καταλαβαίνω πως στις "Μεταμορφώσεις" ασχολούμαι με τον εαυτό μου. Η αληθινή μου επανάσταση που έχει αρχίσει εδώ και δύο χρόνια... Η δίψα μου για μια καινούργια οργάνωση του κόσμου, η απέχθειά μου για τα ουμανιστικά συνθήματα, που έχουν γίνει ξετσίπωτα, φαρισαϊκά και δεν εννοούν τίποτα. Η σωτηρία του ανθρώπου μέσα από την τέλεια υποταγή του. Όχι σ' ανθρώπους και σε οργανώσεις και σε πολιτικά συστήματα. Μα στην υψηλή μοίρα που τη διευθύνουν μαθηματικά και ανώτερες αλγεβρικές σχέσεις σε κατευθείαν σχέση με τους αστερισμούς και με το σύστημα των πλανητών. Να μια υπέροχη όψη ενός κόσμου που ονειρεύομαι. Όπου η αγάπη θα πάρει την αληθινή της όψη».
Και σε μια άλλη σημείωνε:
«Και κάτι τρελλό. Έχω την εντύπωση πως από δω και μπρος θα πρέπει οι εμπειρίες μου να προέρχονται από τη μελλοντική μου ζωή κι όχι από αυτήν που πέρασε. Θα μου πεις βέβαια, μα και η λέξη εμπειρία, περιέχει αυτό που πέρασε. Αρκεί -σ' απαντώ- ν' αντικαταστήσουμε την προηγούμενη πράξη με την επιθυμητή. Η εμπειρία ν' αποκτήσει την έννοια της αποκάλυψης. Να γνωρίζουμε αυτό που επιθυμούμε να κάμουμε κι από κει ν' αντλούμε χαρακτήρα, κι όχι απ' ό,τι πράξαμε. Να ένας νόμος που θα πρέπει να ψηφίσουμε, κι οι δυο για μας και για το περιβάλλον μας».
Πόσο επίκαιρα και σήμερα όλα αυτά...
(Χανιώτικα νέα - Ακροβασίες - 19/1/2009)