Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
“Οταν ο άρρωστος είναι δεμένος, ο ψυχίατρος
είναι στο σπίτι του.
Οταν ο άρρωστος είναι ελεύθερος, ο ψυχίατρος είναι στη δουλειά του”.
Φράνκο Μπαζάλια
Μια νέα ζωή, μακριά από τα δεσμά του ασύλου έχουν ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια δεκάδες ψυχικά πάσχοντες στα Χανιά μα και σ' όλη την Κρήτη. Μια ζωή σε συνθήκες αξιοπρέπειας και ελευθερίας. Οι ίδιοι κάποτε ήταν μέσα στο άσυλο του ψυχιατρείου Σούδας. Αλλά αυτό το άσυλο δεν ήταν σαν τα άλλα. Δεν τους προστάτευε. Εκεί, έχαναν καθημερινά τον εαυτό τους γιατί δεν είχαν τίποτα άλλο να χάσουν. Εως ότου το ψυχιατρείο της Σούδας έκλεισε στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Και οι εναπομείναντες χρόνιοι ψυχικά πάσχοντες μεταφέρθηκαν σε ξενώνες και διαμερίσματα ή ακόμα και στα σπίτια τους. Και όσοι είχαν ή έχουν έντονο πρόβλημα, πάνε πλέον για βραχεία νοσηλεία στη ψυχιατρική κλινική που για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων.
Ομως, αυτό δεν ήταν αρκετό. Ο στόχος των ανθρώπων που επί χρόνια πάλευαν για μια νέα ψυχιατρική, ήταν και είναι το άσυλο να αντικατασταθεί από ένα ολόκληρο δίκτυο κοινοτικών δομών για τους ψυχικά πάσχοντες. Ετσι, ξεκίνησε και στο Νοσοκομείο Ηρακλείου η λειτουργία ψυχιατρικής κλινικής. Προ ημερών άρχισε και η λειτουργία της ψυχιατρικής κλινικής στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου. Ετσι, οι Ρεθεμνιώτες με προβλήματα ψυχικής υγείας νοσηλεύονται πια στον τόπο τους και δεν θα χρειάζεται να έρχονται στα Χανιά.
Παράλληλα, στο πλαίσιο των κοινοτικών δομών λειτουργούν τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας που με κινητές μονάδες πραγματοποιούν επισκέψεις στην ύπαιθρο, όπου υπάρχει πρόβλημα.
Είναι όλα τέλεια; Φυσικά όχι. Συχνά διαβάζουμε για υποχρηματοδότηση των ξενώνων και για τον κίνδυνο κάποιοι άνθρωποι να βρεθούν στο δρόμο.
Λύση, βέβαια δεν είναι η επιστροφή στο παρελθόν αλλά η διεκδίκηση κονδυλίων για ανάπτυξη των νέων δομών. Γιατί το ψυχιατρικό άσυλο ήταν χώρος μαρτυρίου και όχι ελευθερίας.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα βέβαια υπάρχουν ακόμα άσυλα. Στα Χανιά, το ψυχιατρικό κίνημα πριν είκοσι και πλέον χρόνια ξεκίνησε τις προσπάθειες κλεισίματος του ασύλου. Τότε αυτό φαινόταν αδιανόητο. Τώρα αποδεικνύεται όχι μόνο αναγκαίο μα και εφικτό: το ψυχιατρείο της Σούδας έχει κλείσει εδώ και τρία περίπου χρόνια.
Οι ίδιοι οι ψυχικά πάσχοντες, με εκδηλώσεις στα Χανιά και αλλού κατά το παρελθόν, ύψωσαν κραυγή ενάντια στον εγκλεισμό και στην υποταγή. Έστειλαν το μήνυμα της απελευθέρωσης από τους μηχανισμούς ελέγχου και κοινωνικού εφησυχασμού.
Τον Οκτώβριο του 2006 έφυγε από τη ζωή ένας σημαντικός και ανήσυχος άνθρωπος, εραστής της τέχνης και της ζωής, ο Γιώργος Φαλελάκης από το Ραβδούχα του Δήμου Κολυμπαρίου, ο οποίος είχε νοσηλευτεί στο ψυχιατρείο και δεν έπαψε ούτε στιγμή ν' αγωνίζεται για τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων μα και για τις ελευθερίες γενικότερα.
Ηταν μια μόνιμη φωνή διαμαρτυρίας, ώστε να κλείσουν τα ψυχιατρεία, στα οποία, όπως έλεγε, κανείς δεν ξέρει γιατί μπήκε. Ενα χρόνο μετά το θάνατό του, τον Οκτώβριο του 2007, πραγματοποιήθηκε στο Ραβδούχα εκδήλωση προς τιμήν του Γιώργου Φαλελάκη ο οποίος στην ποιητική του συλλογή: "Ατέρμονη Ροή", έγραφε:
«Εχω φυλακή, αρχίζω να κρυώνω, εκεί που η μόνωση μπαίνει στην απομόνωσή μου, λευκά κελιά, λευκά φώτα, απονιά. Χρόνια κουβαλώ την ψυχοπάθειά μου, τη χαρίζω στους γιατρούς. Εγώ κρατώ τα αστέρια, που τρεμοσβήνουν στις αισθήσεις μου, και το φεγγάρι, να σέρνεται σ' ανώγεια του μυαλού μου, κορμί, ψυχή και μοναξιά. Οποιος αντέξει».
(Χανιώτικα νέα - 16/1/2009)
“Οταν ο άρρωστος είναι δεμένος, ο ψυχίατρος
είναι στο σπίτι του.
Οταν ο άρρωστος είναι ελεύθερος, ο ψυχίατρος είναι στη δουλειά του”.
Φράνκο Μπαζάλια
Μια νέα ζωή, μακριά από τα δεσμά του ασύλου έχουν ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια δεκάδες ψυχικά πάσχοντες στα Χανιά μα και σ' όλη την Κρήτη. Μια ζωή σε συνθήκες αξιοπρέπειας και ελευθερίας. Οι ίδιοι κάποτε ήταν μέσα στο άσυλο του ψυχιατρείου Σούδας. Αλλά αυτό το άσυλο δεν ήταν σαν τα άλλα. Δεν τους προστάτευε. Εκεί, έχαναν καθημερινά τον εαυτό τους γιατί δεν είχαν τίποτα άλλο να χάσουν. Εως ότου το ψυχιατρείο της Σούδας έκλεισε στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Και οι εναπομείναντες χρόνιοι ψυχικά πάσχοντες μεταφέρθηκαν σε ξενώνες και διαμερίσματα ή ακόμα και στα σπίτια τους. Και όσοι είχαν ή έχουν έντονο πρόβλημα, πάνε πλέον για βραχεία νοσηλεία στη ψυχιατρική κλινική που για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων.
Ομως, αυτό δεν ήταν αρκετό. Ο στόχος των ανθρώπων που επί χρόνια πάλευαν για μια νέα ψυχιατρική, ήταν και είναι το άσυλο να αντικατασταθεί από ένα ολόκληρο δίκτυο κοινοτικών δομών για τους ψυχικά πάσχοντες. Ετσι, ξεκίνησε και στο Νοσοκομείο Ηρακλείου η λειτουργία ψυχιατρικής κλινικής. Προ ημερών άρχισε και η λειτουργία της ψυχιατρικής κλινικής στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου. Ετσι, οι Ρεθεμνιώτες με προβλήματα ψυχικής υγείας νοσηλεύονται πια στον τόπο τους και δεν θα χρειάζεται να έρχονται στα Χανιά.
Παράλληλα, στο πλαίσιο των κοινοτικών δομών λειτουργούν τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας που με κινητές μονάδες πραγματοποιούν επισκέψεις στην ύπαιθρο, όπου υπάρχει πρόβλημα.
Είναι όλα τέλεια; Φυσικά όχι. Συχνά διαβάζουμε για υποχρηματοδότηση των ξενώνων και για τον κίνδυνο κάποιοι άνθρωποι να βρεθούν στο δρόμο.
Λύση, βέβαια δεν είναι η επιστροφή στο παρελθόν αλλά η διεκδίκηση κονδυλίων για ανάπτυξη των νέων δομών. Γιατί το ψυχιατρικό άσυλο ήταν χώρος μαρτυρίου και όχι ελευθερίας.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα βέβαια υπάρχουν ακόμα άσυλα. Στα Χανιά, το ψυχιατρικό κίνημα πριν είκοσι και πλέον χρόνια ξεκίνησε τις προσπάθειες κλεισίματος του ασύλου. Τότε αυτό φαινόταν αδιανόητο. Τώρα αποδεικνύεται όχι μόνο αναγκαίο μα και εφικτό: το ψυχιατρείο της Σούδας έχει κλείσει εδώ και τρία περίπου χρόνια.
Οι ίδιοι οι ψυχικά πάσχοντες, με εκδηλώσεις στα Χανιά και αλλού κατά το παρελθόν, ύψωσαν κραυγή ενάντια στον εγκλεισμό και στην υποταγή. Έστειλαν το μήνυμα της απελευθέρωσης από τους μηχανισμούς ελέγχου και κοινωνικού εφησυχασμού.
Τον Οκτώβριο του 2006 έφυγε από τη ζωή ένας σημαντικός και ανήσυχος άνθρωπος, εραστής της τέχνης και της ζωής, ο Γιώργος Φαλελάκης από το Ραβδούχα του Δήμου Κολυμπαρίου, ο οποίος είχε νοσηλευτεί στο ψυχιατρείο και δεν έπαψε ούτε στιγμή ν' αγωνίζεται για τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων μα και για τις ελευθερίες γενικότερα.
Ηταν μια μόνιμη φωνή διαμαρτυρίας, ώστε να κλείσουν τα ψυχιατρεία, στα οποία, όπως έλεγε, κανείς δεν ξέρει γιατί μπήκε. Ενα χρόνο μετά το θάνατό του, τον Οκτώβριο του 2007, πραγματοποιήθηκε στο Ραβδούχα εκδήλωση προς τιμήν του Γιώργου Φαλελάκη ο οποίος στην ποιητική του συλλογή: "Ατέρμονη Ροή", έγραφε:
«Εχω φυλακή, αρχίζω να κρυώνω, εκεί που η μόνωση μπαίνει στην απομόνωσή μου, λευκά κελιά, λευκά φώτα, απονιά. Χρόνια κουβαλώ την ψυχοπάθειά μου, τη χαρίζω στους γιατρούς. Εγώ κρατώ τα αστέρια, που τρεμοσβήνουν στις αισθήσεις μου, και το φεγγάρι, να σέρνεται σ' ανώγεια του μυαλού μου, κορμί, ψυχή και μοναξιά. Οποιος αντέξει».
(Χανιώτικα νέα - 16/1/2009)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου