Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΚΚΙΝΑΚΟΥ
"Ανθρωπος είναι εκείνο το τρελό ζώο του οποίου η τρέλα ανακάλυψε τη λογική"
Κορν. Καστοριάδης
Είναι διαδεδομένη η άποψη ότι η διαφθορά είναι μαζικό φαινόμενο πλέον στην κοινωνία και στους πολίτες και επομένως δεν χρειάζεται τίποτα άλλο παρά να αλλάξει συμπεριφορά κάθε πολίτης και το σύστημα αυτόματα θα διορθωθεί.
Αν δηλαδή ο δημόσιος υπάλληλος εργάζεται ευσυνείδητα, ο επαγγελματίας πληρώνει τους φόρους του, ο μαγαζάτορας κόβει τις αποδείξεις του και πληρώνει τον Φ.Π.Α., τότε και το κράτος θα αλλάξει και θα ζούμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα!
Φαίνεται να έχει λογική βάση το επιχείρημα. Πραγματικά οι πολίτες πρέπει να αλλάξουν. Ομως τα ερωτήματα που αναδύονται είναι πρώτον αν αυτό αρκεί και δεύτερον αν αυτό είναι ποτέ δυνατόν να συμβεί. Είναι κατά τη γνώμη μου μια αφελής πολιτική άποψη που λέει στην πραγματικότητα ότι η κοινωνική εξέλιξη εξασφαλίζεται με τη σύμπτωση των ατομικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών. Τα μαθηματικά με τη θεωρία παιγνίων στο «δίλημμα του φυλακισμένου» μας λένε: Συλλαμβάνονται δύο άνθρωποι για μικροαδικήματα και πιθανόν για ένα σοβαρό έγκλημα και ο δικαστής τους τοποθετεί σε δύο ξεχωριστά δωμάτια μη επικοινωνούντα και λέει στον καθένα ξεχωριστά.
Αν μιλήσεις και μιλήσει και ο άλλος θα φάτε 4 χρόνια φυλακή.
Αν δεν μιλήσεις και δεν μιλήσει και ο άλλος θα φάτε από 1 χρόνο φυλακή.
Αν μιλήσεις εσύ και δεν μιλήσει ο άλλος, εσύ θα αφεθείς ελεύθερος και ο άλλος θα φάει 12 χρόνια και το αντίθετο.
Αν μιλήσει ο άλλος και δεν μιλήσεις εσύ θα φας εσύ 12 χρόνια και ο άλλος θα αφεθεί ελεύθερος.
Συμβαίνει το εξής: Σε όλες τις περιπτώσεις μιλάνε και οι δυο και τρώνε από 4 χρόνια.
Ενώ αν δεν μιλούσαν θα έτρωγαν από 1 χρόνο.
Γιατί συμβαίνει αυτό είναι προφανές. Απλούστατα ο ένας δεν έχει εμπιστοσύνη στον άλλο και οι σχέσεις τους στηρίζονται στον ανταγωνισμό.
Αν βέβαια το πείραμα συνεχιστεί επ’ άπειρον δεν ισχύει το προαναφερθέν και οι φυλακισμένοι θα επιλέξουν να μη μιλήσουν και να φάνε μόνο από 1 χρόνο που είναι το βέλτιστο. Οι σχέσεις τους θα στηριχθούν στην εμπιστοσύνη και όχι στον ανταγωνισμό, διότι με την πάροδο του παιγνίου, διορθώνοντας και τιμωρώντας τον αντίπαλο για την ασυνέπειά του, το σύστημα ισορροπεί.
Το εν λόγω πείραμα αποδεικνύεται και με τα μαθηματικά και δεν αποτελεί απλώς μια θεωρία.
Μεταφέροντάς το στην πολιτική θεωρία και στις κοινωνικές σχέσεις μας λέει ότι οι πολίτες θα φέρονται λογικά, επιδιώκοντας το βέλτιστο, μόνον όταν οι σχέσεις τους στηρίζονται στην εμπιστοσύνη και όχι στην καχυποψία και τον ανταγωνισμό.
Αυτό επιτυγχάνεται όταν το «δίλημμα του φυλακισμένου» «παίζεται» στο άπειρο, δηλαδή οι πολίτες θα ζουν σε ένα καθεστώς δικαιοσύνης, εμπιστοσύνης, ελευθερίας, τέτοιο που να εξασφαλίζει και να καλλιεργεί την εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες σχέσεις. Για να κόψω αποδείξεις πρέπει να είμαι σίγουρος ότι το κάνει και ο άλλος. Αλλιώς εγώ θα κλείσω γιατί δεν θα μπορώ να ανταγωνιστώ τον άλλο που κλέβει, χωρίς να τιμωρείται. Χρειάζομαι ένα πλαίσιο αρχών για όλους τους πολίτες και ένα θεσμισμένο σύστημα που να τιμωρεί τις παρεκκλίσεις, χωρίς εξαιρέσεις. Αλλιώς η κοινωνία θα μετατρέπεται -όπως έχει ήδη συμβεί- σε ένα απέραντο πεδίο αντικινήτρων. Ο νομοταγής έτσι να πολιτογραφείται ως βλάξ. Πώς θα γίνει αυτό, όχι βέβαια με την ατομική διάρθρωση κάθε πολίτη. Αυτό δεν μπορεί να γίνει ποτέ. Αυτό θα γίνει με μια διαφορετική μορφή κοινωνικής οργάνωσης και αυτό πρέπει να ζητηθεί μέσα από την «συγκρότηση ενός νέου συλλογικού πολιτικού υποκειμένου», το οποίο μόνο κινηματικά μπορεί να προκύψει.
Ξαναδιαβάζοντας όμως τη θεωρία, τη μορφή και τη συγκρότηση των κομμάτων, τον επαναορισμό της πολιτικής.
Η λύση ασφαλώς και θα προκύψει μέσα από την πολιτική και δεν υπάρχουν λύσεις έξω από αυτήν.
Μια πολιτική, όμως, που θα διαχειρίζεται τον δημόσιο και τον παραγόμενο πλούτο για όφελος των πολλών και όχι για όφελος του εαυτού της λειτουργώντας με βάση τις ψυχολογικές και υλικές της ιδιοτέλειες όπως γίνεται σήμερα. Αλλά αυτό είναι το θέμα ενός επόμενου σχολίου.
(Χανιώτικα νέα - 21/2/2011)
"Ανθρωπος είναι εκείνο το τρελό ζώο του οποίου η τρέλα ανακάλυψε τη λογική"
Κορν. Καστοριάδης
Είναι διαδεδομένη η άποψη ότι η διαφθορά είναι μαζικό φαινόμενο πλέον στην κοινωνία και στους πολίτες και επομένως δεν χρειάζεται τίποτα άλλο παρά να αλλάξει συμπεριφορά κάθε πολίτης και το σύστημα αυτόματα θα διορθωθεί.
Αν δηλαδή ο δημόσιος υπάλληλος εργάζεται ευσυνείδητα, ο επαγγελματίας πληρώνει τους φόρους του, ο μαγαζάτορας κόβει τις αποδείξεις του και πληρώνει τον Φ.Π.Α., τότε και το κράτος θα αλλάξει και θα ζούμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα!
Φαίνεται να έχει λογική βάση το επιχείρημα. Πραγματικά οι πολίτες πρέπει να αλλάξουν. Ομως τα ερωτήματα που αναδύονται είναι πρώτον αν αυτό αρκεί και δεύτερον αν αυτό είναι ποτέ δυνατόν να συμβεί. Είναι κατά τη γνώμη μου μια αφελής πολιτική άποψη που λέει στην πραγματικότητα ότι η κοινωνική εξέλιξη εξασφαλίζεται με τη σύμπτωση των ατομικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών. Τα μαθηματικά με τη θεωρία παιγνίων στο «δίλημμα του φυλακισμένου» μας λένε: Συλλαμβάνονται δύο άνθρωποι για μικροαδικήματα και πιθανόν για ένα σοβαρό έγκλημα και ο δικαστής τους τοποθετεί σε δύο ξεχωριστά δωμάτια μη επικοινωνούντα και λέει στον καθένα ξεχωριστά.
Αν μιλήσεις και μιλήσει και ο άλλος θα φάτε 4 χρόνια φυλακή.
Αν δεν μιλήσεις και δεν μιλήσει και ο άλλος θα φάτε από 1 χρόνο φυλακή.
Αν μιλήσεις εσύ και δεν μιλήσει ο άλλος, εσύ θα αφεθείς ελεύθερος και ο άλλος θα φάει 12 χρόνια και το αντίθετο.
Αν μιλήσει ο άλλος και δεν μιλήσεις εσύ θα φας εσύ 12 χρόνια και ο άλλος θα αφεθεί ελεύθερος.
Συμβαίνει το εξής: Σε όλες τις περιπτώσεις μιλάνε και οι δυο και τρώνε από 4 χρόνια.
Ενώ αν δεν μιλούσαν θα έτρωγαν από 1 χρόνο.
Γιατί συμβαίνει αυτό είναι προφανές. Απλούστατα ο ένας δεν έχει εμπιστοσύνη στον άλλο και οι σχέσεις τους στηρίζονται στον ανταγωνισμό.
Αν βέβαια το πείραμα συνεχιστεί επ’ άπειρον δεν ισχύει το προαναφερθέν και οι φυλακισμένοι θα επιλέξουν να μη μιλήσουν και να φάνε μόνο από 1 χρόνο που είναι το βέλτιστο. Οι σχέσεις τους θα στηριχθούν στην εμπιστοσύνη και όχι στον ανταγωνισμό, διότι με την πάροδο του παιγνίου, διορθώνοντας και τιμωρώντας τον αντίπαλο για την ασυνέπειά του, το σύστημα ισορροπεί.
Το εν λόγω πείραμα αποδεικνύεται και με τα μαθηματικά και δεν αποτελεί απλώς μια θεωρία.
Μεταφέροντάς το στην πολιτική θεωρία και στις κοινωνικές σχέσεις μας λέει ότι οι πολίτες θα φέρονται λογικά, επιδιώκοντας το βέλτιστο, μόνον όταν οι σχέσεις τους στηρίζονται στην εμπιστοσύνη και όχι στην καχυποψία και τον ανταγωνισμό.
Αυτό επιτυγχάνεται όταν το «δίλημμα του φυλακισμένου» «παίζεται» στο άπειρο, δηλαδή οι πολίτες θα ζουν σε ένα καθεστώς δικαιοσύνης, εμπιστοσύνης, ελευθερίας, τέτοιο που να εξασφαλίζει και να καλλιεργεί την εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες σχέσεις. Για να κόψω αποδείξεις πρέπει να είμαι σίγουρος ότι το κάνει και ο άλλος. Αλλιώς εγώ θα κλείσω γιατί δεν θα μπορώ να ανταγωνιστώ τον άλλο που κλέβει, χωρίς να τιμωρείται. Χρειάζομαι ένα πλαίσιο αρχών για όλους τους πολίτες και ένα θεσμισμένο σύστημα που να τιμωρεί τις παρεκκλίσεις, χωρίς εξαιρέσεις. Αλλιώς η κοινωνία θα μετατρέπεται -όπως έχει ήδη συμβεί- σε ένα απέραντο πεδίο αντικινήτρων. Ο νομοταγής έτσι να πολιτογραφείται ως βλάξ. Πώς θα γίνει αυτό, όχι βέβαια με την ατομική διάρθρωση κάθε πολίτη. Αυτό δεν μπορεί να γίνει ποτέ. Αυτό θα γίνει με μια διαφορετική μορφή κοινωνικής οργάνωσης και αυτό πρέπει να ζητηθεί μέσα από την «συγκρότηση ενός νέου συλλογικού πολιτικού υποκειμένου», το οποίο μόνο κινηματικά μπορεί να προκύψει.
Ξαναδιαβάζοντας όμως τη θεωρία, τη μορφή και τη συγκρότηση των κομμάτων, τον επαναορισμό της πολιτικής.
Η λύση ασφαλώς και θα προκύψει μέσα από την πολιτική και δεν υπάρχουν λύσεις έξω από αυτήν.
Μια πολιτική, όμως, που θα διαχειρίζεται τον δημόσιο και τον παραγόμενο πλούτο για όφελος των πολλών και όχι για όφελος του εαυτού της λειτουργώντας με βάση τις ψυχολογικές και υλικές της ιδιοτέλειες όπως γίνεται σήμερα. Αλλά αυτό είναι το θέμα ενός επόμενου σχολίου.
(Χανιώτικα νέα - 21/2/2011)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου