Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΥΒΙΑΚΗ
Ιχνη χρυσού βρέθηκαν από επιστήμονες του Πολυτεχνείου Κρήτης στις πυραμίδες της Ποταμίδας Κισάμου που αποτελούν ένα μοναδικό μνημείο της Φύσης, το οποίο, όπως επισημαίνουν οι καθηγητές, χρειάζεται προστασία. Η έρευνα στα ιζήματα των πυραμίδων, που ονομάζονται ιλυόλιθοι, έγινε στο Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων.
Οπως μας λέει ο αναπληρωτής πρόεδρος του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, καθηγητής δρ Εμμανουήλ Μανούτσογλου, "οι φυσικές πυραμίδες της Ποταμίδας αποτελούν πρωταρχικά ένα «κοίτασμα φυσικής ομορφιάς» που σε αντίθεση με άλλα κοιτάσματα η αξία του δεν έγκειται στην εξόρυξη, αλλά στη διατήρησή του. Πέραν όμως της φυσικής ομορφιάς υπάρχει μια πληθώρα επιστημονικών στοιχείων που συνηγορούν για την ανάδειξη της πολύ χαρακτηριστικής γεωδομής σαν διατηρητέο μνημείο της Φύσης: Η συνολικού πάχους 40 περίπου μέτρων γεωδομή αποτελείται σε όλη της την ανάπτυξη από ομοιόμορφα ιζήματα που ονομάζονται ιλυόλιθοι. Τα κλαστικά αυτά ιζήματα αποτελούνται από μικροσκοπικούς κόκκους που το μέγεθός τους κυμαίνεται από 1 έως 20 περίπου χιλιοστά του χιλιοστού. Ενα μεγάλο μέρος αυτών των κόκκων αποτελείται, όπως έδειξαν έρευνες που διενεργούνται στο Τμήμα Μηχανικών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, από το ορυκτό μοντμοριλονίτης που έχει την ιδιότητα να προσλαμβάνει νερό στη δομή του και να διογκώνεται. Λόγω της διόγκωσης που παρατηρείται στην περίοδο βροχών κάθε έτους, τα επιφανειακά στρώματα διογκώνονται και λόγω της βαρύτητας δημιουργούν μαζώδεις λασπορροές που ρέουν με πολύ μικρή ταχύτητα στα πρανή κάθε χρόνο. Η μακρόχρονη αυτή φυσική διαδικασία διαμόρφωσε το χαρακτηριστικό πυραμοειδές σχήμα".
Ο κ. Μανούτσογλου προσθέτει ότι "Ολλανδοί γεωεπιστήμονες ήδη από τη δεκαετία του ’70 ανακάλυψαν ότι ο σχηματισμός αυτός αποτελεί ιδανικό τόπο για τη μελέτη ενός πολύ χαρακτηριστικού γεωλογικού χρονικού ορίου, που σχετίζεται με την εξέλιξη του κλίματος σε όλη τη Μεσόγειο, το όριο μεταξύ της Τορτόνιας και της Μεσσήνιας χρονικής βαθμίδας, πριν 7,2 εκατομμύρια χρόνια. Ενώ στο Τορτόνιο το κλίμα ήταν ψυχρό με πολλές βροχές, στο Μεσσήνιο έγινε θερμό με έντονη εξάτμιση που οδήγησε στην απόθεση γύψου και άλλων αλάτων που είναι γνωστά σαν εβαπορίτες. Γερμανοί γεωεπιστήμονες τη δεκαετία του ’90 ανακάλυψαν μεταξύ της μεγάλης πληθώρας απολιθωμάτων που βρέθηκαν στη θέση αυτή και απολιθωμένους ωτόλιθους ψαριών. Στον θαλάσσιο χώρο του Τορτονίου και του Μεσσηνίου που υπήρχε στη θέση αυτή, κυνηγούσαν πολλά είδη καρχαριών ορισμένα από τα οποία ξεπερνούσαν τα 15 μέτρα όπως αποδείχθηκε από τη μελέτη και τη συστηματική των απολιθωμένων υπολειμμάτων τους".
Στο σημείο αυτό ο καθηγητής επισημαίνει ότι "εντός της ιλυολιθικής αυτής ακολουθίας, σε συγκρίματα σιδηροπυρίτη που αυτή περιέχει, βρέθηκαν σε πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στα εργαστήρια του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης ίχνη χρυσού. Οι ιλυολιθικές πυραμίδες της Ποταμίδας αποτελούν και ως εκ τούτου μια ιδανική θέση μελέτης των πολύπλοκων διεργασιών φυσικής συγκέντρωσης του πολύτιμου αυτού μετάλλου".
Και συμπληρώνει:"Το σύνολο των επιστημονικών στοιχείων που εμπεριέχονται στις απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς κλαστικές δομές πληρούν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν με βάση τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο ως μνημείο της Φύσης. Τον Μάρτιο του 2011 ορίστηκε, με καθυστέρηση πολλών ετών, στην ελληνική νομοθεσία (ν. 3937/2011) η έννοια του γεώτοπου: «Γεώτοποι είναι οι γεωλογικές - γεωμορφολογικές δομές που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές της γεωλογικής ιστορίας της γης, είναι σημαντικοί μάρτυρες της μακράς εξέλιξής της ή δείχνουν σύγχρονες φυσικές, γεωλογικές διεργασίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην επιφάνεια της Γης». Ας τους απολαύσουμε προστατεύοντάς τους!'.
"ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ"
"Με την ανατολή του 21ου αιώνα έχει φανεί ότι η βιομηχανική ανάπτυξη χωρίς όρια δημιουργεί ένα πλήθος ερωτηματικών ακόμη και στο σύστημα αξιών. Σοβαρά προβλήματα όπως η άνευ προηγουμένου ρύπανση του περιβάλλοντος και η εξαφάνιση ειδών έχουν αρχίσει να προβληματίζουν όχι μόνο τους «ειδικούς», αλλά την πλειονότητα των πολιτών που έχει σαν αποτέλεσμα της διάχυσης στο κοινωνικό σύνολο πλέων της ιδέας της προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του και αναζήτησης αειφόρων μορφών διαχείρισής του".
Αυτό επισημαίνει ο δρ Εμμ. Μανούτσογλου και συνεχίζει: "Η προστασία της φυσικής κληρονομιάς είναι πια φανερό ότι δεν είναι έργο μόνο των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των κρατικών φορέων, πολύ δε περισσότερο ότι θα είναι αδύνατο για οποιαδήποτε στρατηγική προστασίας να επιτύχει, εάν δεν συμμετέχουν σ’ αυτή όσο το δυνατόν περισσότεροι κοινωνικοί και οικονομικοί φορείς και ιδιαίτερα το ευρύ κοινό. Η μάθηση - γνώση που αποτελεί μια δια βίου ενέργεια, μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στις διεργασίες κατανόησης του περιβάλλοντος. Η εκλαϊκευμένη, απλοποιημένη, γενικά αποδεκτή και «ώριμη» επιστημονική γνώση, που προέρχεται από την ατέρμονη διαδικασία της έρευνας, μπορεί και πρέπει να συμβάλει, είτε μέσα από την ήδη θεσμοθετημένη και ενεργή δραστηριότητα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είτε μέσα από κάθε μορφής πληροφόρησης, στην παγκοσμιοποιημένη αυτή προσπάθεια".
Ακόμα ο καθηγητής τονίζει: "Το καινούργιο ξεκίνημα για το κοινό μέλλον, συνειδητοποιούμε ότι η στενότερη έννοια του οικολογικού περιβάλλοντος, εξαρτάται άμεσα από την γνώση όλων των υποσυνόλων του: του έμβιου και αβιοτικού μέσα στο οποίο πραγματώνονται τα έργα της διαχρονικής ανθρώπινης δραστηριότητας.
Στην πρόσφατη καταγραφή για τις περιοχές του δικτύου NATURA 2000 στα Λευκά Όρη έχουν καταγραφεί 16 διαφορετικοί τύποι βιοτόπων όπου επιβιώνουν γύρω στα 450 διαφορετικά είδη φυτών από τα οποία 136 είναι ενδημικά, (προστατευόμενα: 1 στον κατάλογο των προστατευομένων του Συμβουλίου της Ευρώπης και 19 σε άλλους καταλόγους προστατευομένων ειδών). Η καταγραφή της πανίδας έχει δώσει 50 είδη ζώων από τα οποία 5 είδη αναφέρονται στο κόκκινο βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδος, 30 είναι ενδημικά, (προστατευόμενα: 9 στον κατάλογο του Συμβουλίου της Ευρώπης & 1 προστατεύεται από Προεδρικό Διάταγμα). Ενα βασικό στοιχείο της σπουδαιότητας της περιοχής, εκτός της αυξημένης βιοποικιλότητας της, είναι ότι αντιπροσωπεύει μια μεγάλη περιοχή με ελάχιστη ανθρώπινη επίδραση από την χρονιά της ίδρυσης του Δρυμού (το 1962). Μια προσεκτική ματιά θα διακρίνει την παντελή έλλειψη προστασίας για δεκαετίες του γεωλογικού υποβάθρου, του φυσικού υποστρώματος που διατηρεί στην ζωή το έμβιο αυτό τμήμα του περιβάλλοντος που απειλείται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες, που με την σειρά τους είναι επίσης τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος. Πέραν αυτών η ζωή των κατοίκων της υπαίθρου καθώς και η διαχρονική εξέλιξη των ηθών, των εθίμων και παραδόσεών τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με συγκεκριμένες μορφολογικές δομές της υπαίθρου. Τα τμήματα αυτά της φυσικής μας κληρονομιάς, που απεικονίζουν τη δημιουργία και την εξέλιξη του πλανήτη μας και που διακρίνονται για την απαράμιλλη ομορφιά τους μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σαν μνημεία της φύσης ανάμεσα σε γεώτοπους και γεωπάρκα. Εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα βρίσκονται σε εξέλιξη από το 1995 υπό την αιγίδα της UNESCO για την καταγραφή, τη διατήρηση και την ορθολογική διαχείριση των γεωτόπων και των γεωπάρκων.
Και ενώ στις περισσότερες μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες η αξιοποίηση του γεωλογικού αυτού υποβάθρου χρονολογεί δεκαετίες και σε χώρες της αμερικανικής ηπείρου αιώνες, στον ελληνικό χώρο, που διακρίνεται παγκοσμίως για το πλήθος, την ποικιλομορφία και την ομορφιά τέτοιων δομών μόλις και έχουν αρχίσει να γίνονται τα πρώτα βήματα αξιοποίησης, με απρόσμενα ευχάριστες συνέπειες.
Το σύνολο των γεωδομών που σχετίζονται με διεργασίες που καθορίζουν την εξέλιξη του στερεού φλοιού της Γης και οι οποίες με διαχειριστικά σχέδια αποβαίνουν σε πηγές πόρων κοινωνικών συνόλων, ανεπιφύλακτα μπορούν να χαρακτηριστούν όχι απλά φυσικοί, αλλά ορυκτοί πόροι, διότι η δημιουργία τους προσομοιάζει αυτήν των υπολοίπων τυπικών ορυκτών πόρων: για τη δημιουργία τους απαιτήθηκε διάρκεια γεωλογικού χρόνου και συγκεκριμένες (όχι τυχαίες) γεωλογικές διεργασίες, σε συγκεκριμένες κλιματολογικές συνθήκες, δηλαδή μια παραλληλία εναλλασσόμενων γεω(μορφο)λογικών διεργασιών όπως αυτών που οδηγούν αντίστοιχα και στη δημιουργία ενός τυπικού κοιτάσματος".
(Χανιώτικα νέα - 30/12/2011)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/86232-ixni-xrusou-stis-puramides-tis-potamidas/
Οπως μας λέει ο αναπληρωτής πρόεδρος του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, καθηγητής δρ Εμμανουήλ Μανούτσογλου, "οι φυσικές πυραμίδες της Ποταμίδας αποτελούν πρωταρχικά ένα «κοίτασμα φυσικής ομορφιάς» που σε αντίθεση με άλλα κοιτάσματα η αξία του δεν έγκειται στην εξόρυξη, αλλά στη διατήρησή του. Πέραν όμως της φυσικής ομορφιάς υπάρχει μια πληθώρα επιστημονικών στοιχείων που συνηγορούν για την ανάδειξη της πολύ χαρακτηριστικής γεωδομής σαν διατηρητέο μνημείο της Φύσης: Η συνολικού πάχους 40 περίπου μέτρων γεωδομή αποτελείται σε όλη της την ανάπτυξη από ομοιόμορφα ιζήματα που ονομάζονται ιλυόλιθοι. Τα κλαστικά αυτά ιζήματα αποτελούνται από μικροσκοπικούς κόκκους που το μέγεθός τους κυμαίνεται από 1 έως 20 περίπου χιλιοστά του χιλιοστού. Ενα μεγάλο μέρος αυτών των κόκκων αποτελείται, όπως έδειξαν έρευνες που διενεργούνται στο Τμήμα Μηχανικών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, από το ορυκτό μοντμοριλονίτης που έχει την ιδιότητα να προσλαμβάνει νερό στη δομή του και να διογκώνεται. Λόγω της διόγκωσης που παρατηρείται στην περίοδο βροχών κάθε έτους, τα επιφανειακά στρώματα διογκώνονται και λόγω της βαρύτητας δημιουργούν μαζώδεις λασπορροές που ρέουν με πολύ μικρή ταχύτητα στα πρανή κάθε χρόνο. Η μακρόχρονη αυτή φυσική διαδικασία διαμόρφωσε το χαρακτηριστικό πυραμοειδές σχήμα".Ο κ. Μανούτσογλου προσθέτει ότι "Ολλανδοί γεωεπιστήμονες ήδη από τη δεκαετία του ’70 ανακάλυψαν ότι ο σχηματισμός αυτός αποτελεί ιδανικό τόπο για τη μελέτη ενός πολύ χαρακτηριστικού γεωλογικού χρονικού ορίου, που σχετίζεται με την εξέλιξη του κλίματος σε όλη τη Μεσόγειο, το όριο μεταξύ της Τορτόνιας και της Μεσσήνιας χρονικής βαθμίδας, πριν 7,2 εκατομμύρια χρόνια. Ενώ στο Τορτόνιο το κλίμα ήταν ψυχρό με πολλές βροχές, στο Μεσσήνιο έγινε θερμό με έντονη εξάτμιση που οδήγησε στην απόθεση γύψου και άλλων αλάτων που είναι γνωστά σαν εβαπορίτες. Γερμανοί γεωεπιστήμονες τη δεκαετία του ’90 ανακάλυψαν μεταξύ της μεγάλης πληθώρας απολιθωμάτων που βρέθηκαν στη θέση αυτή και απολιθωμένους ωτόλιθους ψαριών. Στον θαλάσσιο χώρο του Τορτονίου και του Μεσσηνίου που υπήρχε στη θέση αυτή, κυνηγούσαν πολλά είδη καρχαριών ορισμένα από τα οποία ξεπερνούσαν τα 15 μέτρα όπως αποδείχθηκε από τη μελέτη και τη συστηματική των απολιθωμένων υπολειμμάτων τους".
Στο σημείο αυτό ο καθηγητής επισημαίνει ότι "εντός της ιλυολιθικής αυτής ακολουθίας, σε συγκρίματα σιδηροπυρίτη που αυτή περιέχει, βρέθηκαν σε πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στα εργαστήρια του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης ίχνη χρυσού. Οι ιλυολιθικές πυραμίδες της Ποταμίδας αποτελούν και ως εκ τούτου μια ιδανική θέση μελέτης των πολύπλοκων διεργασιών φυσικής συγκέντρωσης του πολύτιμου αυτού μετάλλου".Και συμπληρώνει:"Το σύνολο των επιστημονικών στοιχείων που εμπεριέχονται στις απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς κλαστικές δομές πληρούν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν με βάση τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο ως μνημείο της Φύσης. Τον Μάρτιο του 2011 ορίστηκε, με καθυστέρηση πολλών ετών, στην ελληνική νομοθεσία (ν. 3937/2011) η έννοια του γεώτοπου: «Γεώτοποι είναι οι γεωλογικές - γεωμορφολογικές δομές που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές της γεωλογικής ιστορίας της γης, είναι σημαντικοί μάρτυρες της μακράς εξέλιξής της ή δείχνουν σύγχρονες φυσικές, γεωλογικές διεργασίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην επιφάνεια της Γης». Ας τους απολαύσουμε προστατεύοντάς τους!'.
"ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ"
"Με την ανατολή του 21ου αιώνα έχει φανεί ότι η βιομηχανική ανάπτυξη χωρίς όρια δημιουργεί ένα πλήθος ερωτηματικών ακόμη και στο σύστημα αξιών. Σοβαρά προβλήματα όπως η άνευ προηγουμένου ρύπανση του περιβάλλοντος και η εξαφάνιση ειδών έχουν αρχίσει να προβληματίζουν όχι μόνο τους «ειδικούς», αλλά την πλειονότητα των πολιτών που έχει σαν αποτέλεσμα της διάχυσης στο κοινωνικό σύνολο πλέων της ιδέας της προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του και αναζήτησης αειφόρων μορφών διαχείρισής του".
Αυτό επισημαίνει ο δρ Εμμ. Μανούτσογλου και συνεχίζει: "Η προστασία της φυσικής κληρονομιάς είναι πια φανερό ότι δεν είναι έργο μόνο των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των κρατικών φορέων, πολύ δε περισσότερο ότι θα είναι αδύνατο για οποιαδήποτε στρατηγική προστασίας να επιτύχει, εάν δεν συμμετέχουν σ’ αυτή όσο το δυνατόν περισσότεροι κοινωνικοί και οικονομικοί φορείς και ιδιαίτερα το ευρύ κοινό. Η μάθηση - γνώση που αποτελεί μια δια βίου ενέργεια, μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στις διεργασίες κατανόησης του περιβάλλοντος. Η εκλαϊκευμένη, απλοποιημένη, γενικά αποδεκτή και «ώριμη» επιστημονική γνώση, που προέρχεται από την ατέρμονη διαδικασία της έρευνας, μπορεί και πρέπει να συμβάλει, είτε μέσα από την ήδη θεσμοθετημένη και ενεργή δραστηριότητα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είτε μέσα από κάθε μορφής πληροφόρησης, στην παγκοσμιοποιημένη αυτή προσπάθεια".
Ακόμα ο καθηγητής τονίζει: "Το καινούργιο ξεκίνημα για το κοινό μέλλον, συνειδητοποιούμε ότι η στενότερη έννοια του οικολογικού περιβάλλοντος, εξαρτάται άμεσα από την γνώση όλων των υποσυνόλων του: του έμβιου και αβιοτικού μέσα στο οποίο πραγματώνονται τα έργα της διαχρονικής ανθρώπινης δραστηριότητας.
Στην πρόσφατη καταγραφή για τις περιοχές του δικτύου NATURA 2000 στα Λευκά Όρη έχουν καταγραφεί 16 διαφορετικοί τύποι βιοτόπων όπου επιβιώνουν γύρω στα 450 διαφορετικά είδη φυτών από τα οποία 136 είναι ενδημικά, (προστατευόμενα: 1 στον κατάλογο των προστατευομένων του Συμβουλίου της Ευρώπης και 19 σε άλλους καταλόγους προστατευομένων ειδών). Η καταγραφή της πανίδας έχει δώσει 50 είδη ζώων από τα οποία 5 είδη αναφέρονται στο κόκκινο βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδος, 30 είναι ενδημικά, (προστατευόμενα: 9 στον κατάλογο του Συμβουλίου της Ευρώπης & 1 προστατεύεται από Προεδρικό Διάταγμα). Ενα βασικό στοιχείο της σπουδαιότητας της περιοχής, εκτός της αυξημένης βιοποικιλότητας της, είναι ότι αντιπροσωπεύει μια μεγάλη περιοχή με ελάχιστη ανθρώπινη επίδραση από την χρονιά της ίδρυσης του Δρυμού (το 1962). Μια προσεκτική ματιά θα διακρίνει την παντελή έλλειψη προστασίας για δεκαετίες του γεωλογικού υποβάθρου, του φυσικού υποστρώματος που διατηρεί στην ζωή το έμβιο αυτό τμήμα του περιβάλλοντος που απειλείται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες, που με την σειρά τους είναι επίσης τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος. Πέραν αυτών η ζωή των κατοίκων της υπαίθρου καθώς και η διαχρονική εξέλιξη των ηθών, των εθίμων και παραδόσεών τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με συγκεκριμένες μορφολογικές δομές της υπαίθρου. Τα τμήματα αυτά της φυσικής μας κληρονομιάς, που απεικονίζουν τη δημιουργία και την εξέλιξη του πλανήτη μας και που διακρίνονται για την απαράμιλλη ομορφιά τους μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σαν μνημεία της φύσης ανάμεσα σε γεώτοπους και γεωπάρκα. Εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα βρίσκονται σε εξέλιξη από το 1995 υπό την αιγίδα της UNESCO για την καταγραφή, τη διατήρηση και την ορθολογική διαχείριση των γεωτόπων και των γεωπάρκων.
Και ενώ στις περισσότερες μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες η αξιοποίηση του γεωλογικού αυτού υποβάθρου χρονολογεί δεκαετίες και σε χώρες της αμερικανικής ηπείρου αιώνες, στον ελληνικό χώρο, που διακρίνεται παγκοσμίως για το πλήθος, την ποικιλομορφία και την ομορφιά τέτοιων δομών μόλις και έχουν αρχίσει να γίνονται τα πρώτα βήματα αξιοποίησης, με απρόσμενα ευχάριστες συνέπειες.
Το σύνολο των γεωδομών που σχετίζονται με διεργασίες που καθορίζουν την εξέλιξη του στερεού φλοιού της Γης και οι οποίες με διαχειριστικά σχέδια αποβαίνουν σε πηγές πόρων κοινωνικών συνόλων, ανεπιφύλακτα μπορούν να χαρακτηριστούν όχι απλά φυσικοί, αλλά ορυκτοί πόροι, διότι η δημιουργία τους προσομοιάζει αυτήν των υπολοίπων τυπικών ορυκτών πόρων: για τη δημιουργία τους απαιτήθηκε διάρκεια γεωλογικού χρόνου και συγκεκριμένες (όχι τυχαίες) γεωλογικές διεργασίες, σε συγκεκριμένες κλιματολογικές συνθήκες, δηλαδή μια παραλληλία εναλλασσόμενων γεω(μορφο)λογικών διεργασιών όπως αυτών που οδηγούν αντίστοιχα και στη δημιουργία ενός τυπικού κοιτάσματος".
(Χανιώτικα νέα - 30/12/2011)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/86232-ixni-xrusou-stis-puramides-tis-potamidas/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου